Szlak rzeki Dajna, czyli Rynna Mrągowska

Szlak rzeką Dajna to system rynnowych jezior połączonych ciekiem wodnym tworzących Rynnę Mrągowską. Rzeka płynie przez Pojezierze Mrągowskie będące częścią Pojezierza Mazurskiego oraz Nizinę Sępopolską będącą częścią Niziny Staropruskiej. Dajna ma swoje źródła na terenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego, przepływa przez szereg jezior Rynny Mrągowskiej, a na odcinku kilku kilometrów przebija się przez przełom morenowy Pojezierza Mrągowskiego i uchodzi do rzeki Guber. Krajobraz wokół Dajny jest mocno zróżnicowany, na wielu odcinkach rzeka wcina się w leśne wąwozy, jest płytka, jej dno jest kamieniste, a na innych odcinkach płynie leniwie, wije się zabagnioną doliną, robiąc wrażenie bagien i mokradeł Luizjany. Ta różnorodność powoduje, że szlak jest niezwykle atrakcyjny, a mnogość jezior umożliwia biwakowanie. Na rzece jest wiele małych elektrowni wodnych oraz kilka interesujących konstrukcji mostowych.
* Elektrownia "Pilec" - elektrownia funkcjonuje od 1989r. w zespole dawnego młyna z ok. 1910 r. i wykorzystuje jego siłownię z turbiną "Francisa" z wałem poziomym, różnica poziomów wody wynosi 5,50m.
* Elektrownia "Niewodnik I" - istnieje od 1989r. na ruinach dawnego młyna wodnego z połowy XVI w., obecny układ hydrotechniczny ukształtowano na początku XX w., w elektrowni zainstalowano dwie turbiny śmigłowe o średnicy 395 i 700 mm, woda spada z wysokości 2,40m.
* Elektrownia "Niewodnik II" - obiekt powstał w 1994 r. i jest elektrownią z największą w województwie warmińsko-mazurskim różnicą poziomów wody - 9,00 m.
* Elektrownia "Stachowizna" - powstała w 1992 r. na ruinach dawnego młyna wodnego z XVI w., obecny układ hydrotechniczny powstał na początku XX w., w elektrowni zainstalowano trzy turbiny śmigłowe, woda spada z wysokości 4,20 m.
* Elektrownia "Pręgowo" - obiekt powstał w 1993 r, woda spada tu z wysokości 7,50 m na dwie turbiny o mocy 75 kW każda.
* Elektrownia "Smokowo" - powstała przy osadzie Nowy Młyn w 1986 r. na reliktach dawnego młyna z XIV w. i elektrowni z XIX/XX w, zamontowano dwie turbiny śmigłowe, elektrownia funkcjonowała do 1997r.
* Elektrownia "Biedaszki I" - z końca XX w., znajduje się kilkadziesiąt metrów od ujścia Dajny do rzeki Guber, jej moc nominalna wynosi ok. 150 kW.
Szlak rzeki Dajna jest szlakiem łatwym, jednakże ze względu na liczne elektrownie i przenoski dość uciążliwym.
Spływ można bezpośrednio kontynuować rzekami Guber i Łyna.
Szczegółowy opis szlaku
km [w dół rzeki] km [w górę rzeki] Opis
0.00 30.20 Miejscowość Wierzbowo (nazwa od rosnących w całej okolicy wierzb) - nad jeziorem Wągiel (pow. 1,60 km2), w pobliżu ośrodka wypoczynkowego Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych dogodne miejsce rozpoczęcia spływu.
0.10 30.10 Kierujemy się w prawo, w kierunku północnym wąską szyją rynnowego jeziora.
0.80 29.40 Osiągamy wypływ rzeki Dajna. Płyniemy wąską rzeczką w dolinie. Brzegi często wysokie.
1.00 29.20 Dolina przechodzi w zadrzewiony jar z kamienistym dnem.
1.40 28.80 Docieramy do betonowego przepustu pod drogą lokalną. Konieczna przenoska.
1.70 28.50 Dalej płyniemy nadal zadrzewioną doliną wśród wzniesień. Rzeka płytka, dno piaszczysto-kamieniste. Zdarzają się druciane ogrodzenia w poprzek rzeki.
1.90 28.30 W skarpach wiele źródeł wysiękowych uchodzących do koryta rzeki. Nadal płytko, czasami konieczne jest holowanie kajaka.
2.00 28.20 Zbliżamy się do Wierzbowa. Brzegi usłane głazami.
2.05 28.15 Na wysokości zabudowań bardzo rwący, spieniony nurt i głazy na dnie. UWAGA! ten odcinek nie jest możliwy do spłynięcia. To prawdopodobnie pozostałość po dawnym młynie. Należy ostrożnie przeprowadzić kajak pod prowizoryczną kładką za bystrze.
2.10 28.10 Docieramy do kolejnego betonowego przepustu pod drogą w Wierzbowie. Jest to 20-metrowy przepust z betonowych kręgów. Przy odpowiednio niskim stanie wody możliwe przeciśnięcie się z kajakiem. Jednakże może to być niebezpieczne, szczególnie dla wrażliwych na ciasne przestrzenie osób. Drugi wariant to ok. 50-metrowa przenoska prawym brzegiem.
2.20 28.00 Dalej płyniemy nadal wąską i płytką rzeką.
2.40 27.80 Ujście Dajny do rynnowego jeziora Wierzbowskiego (pow. 1,00 km2). Kierujemy się na północ, zgodnie z kierunkiem ukształtowania rynny jeziornej.
4.80 25.40 Na północnym skraju jeziora osiągamy wypływ rzeki.
4.90 25.30 Płyniemy leniwie wijącą się rzeką przez zabagniony teren, częściowo zalesiony a częściowo otwarty, zatorfiony. Rzeka szeroka i meandrująca.
5.60 24.60 Osiągamy most w ciągu drogi krajowej nr 16 z betonowym, łukowym przęsłem.
5.70 24.50 Przepływamy pod mostem kolejowym linii Mrągowo-Mikołajki o łukowym kamienno-ceglanym przęśle.
5.80 24.40 Tuż za mostem wpływamy na jezioro Czos (pow. 2.80 km2). Na lewym brzegu zabudowa miejska Mrągowa.
8.00 22.20 Mijamy linię promu kursującego z Mrągowa na Górę Czterech Wiatrów.
9.20 21.00 Osiągamy Półwysep Czterech Wiatrów i zmierzamy na przeciwległy, północno-zachodni brzeg do wypływu rzeki.
10.00 20.20 Płyniemy długim przepustem pod drogą krajową nr 59 z kamienno-betonowym, łukowym przęsłem. Przed przepustem kładka piesza i niewielki próg możliwy do przepłynięcia przy wyższym stanie wody.
10.10 20.10 Dalej rzeka płynie w zadrzewionym obszarze przedmieściami Mrągowa. Rzeka płytka, dno piaszczyste.
11.10 19.10 Mijamy betonowy most drogowy w ciągu drogi Mrągowo-Młynowo.
11.20 19.00 Docieramy do tamy gospodarstwa rybackiego w Młynowie (dawnej osadzie młyńskiej). Przenosimy kajaki ok. 100 m przez teren stawów hodowlanych.
11.50 18.70 Docieramy do jeziora Czarnego (pow. 0.80 km2) i kierujemy się na jego przeciwległy brzeg.
13.00 17.20 Osiągamy wypływ rzeki. Wpływamy w podmokły, leśny teren. Krajobraz przypomina bagna Luizjany.
13.50 16.70 Docieramy do przepustu z betonowych kręgów pod leśną drogą. Konieczna przenoska lewym brzegiem. Poniżej przepustu kamienie.
13.80 16.40 Ujście rzeki do jeziora Kot (pow. 0.45 km2). Trzymamy się lewego brzegu.
14.20 16.00 Wypływ rzeki w południowej części jeziora.
14.30 15.90 Płyniemy w obszarze leśnym, szeroką, leniwą rzeką.
14.50 15.70 Przepływamy pod łukowym przepustem sklepionym blachą falistą w ciągu drogi Mragowo-Szestno.
14.60 15.60 Ujście Dajny do jeziora Juno (pow. 3.80 km2). Jezioro Juno jest bardzo dużym akwenem. UWAGA! Przy silnym wietrze tworzy się wysoka fala.
14.80 15.40 Kierujemy się w prawo i płyniemy wzdłuż brzegu na północny-zachód zwężającą się szyją jeziora.
16.20 14.00 Mijamy wysoko wyniesiony półwysep na lewym brzegu.
19.70 10.50 Wypływ rzeki z jezioro Juno.
19.90 10.30 Przepływamy pod łukowym mostem drogowym w m. Kiersztanowo. Dalej płyniemy szeroko rozlaną rzeką.
20.20 10.00 Ujście rzeki do jeziora Kiersztanowskiego (pow. 1.50 km2). Kierujemy się na północny-zachód wąską szyją jeziora.
23.10 7.10 Przepływamy przez przewężenie jeziora i trzymając się prawego brzegu płyniemy do końca zatoki.
24.20 6.00 Wypływ rzeki na północno-zachodnim skraju zatoki. Wpływamy w obszar torfowiskowego lasu. Rzeka szeroka.
24.70 5.50 Rzeka zaczyna się zwężać. Przy brzegach głazy narzutowe. Nurt przyspiesza.
24.80 5.40 Rozpoczyna się silne bystrze. W dnie kamienie. UWAGA! Przy niskim stanie wody niemożliwe do spłynięcia. Przy wyższym jedynie odpowiednimi kajakami.
24.90 5.30 Bystrze się kończy, nurt uspokaja.
25.30 4.90 Wpływamy na niewielkie jezioro Śpigiel (pow. 0.10 km2).
25.70 4.50 Wypływ rzeki po przeciwnej stronie jeziorka, w kierunku północnym.
26.70 3.50 Płyniemy szeroką rzeką wśród niewielkich wzniesień, a następnie w obszarze leśnym. Brzegi częściowo wysokie.
27.40 2.80 Przepływamy pod dwuprzęsłowym mostem w ciągu drogi Pilec-Lembruk o łukowych kamienno-ceglanych przęsłach.
27.50 2.70 Rozpoczyna się cofka od spiętrzenia przy dawnym młynie w Pilcu. Na brzegach zabudowa mieszkalna.
27.80 2.40 Docieramy do młyna, w którym obecnie funkcjonuje elektrownia i hotel. Dobijamy do nabrzeża pomiędzy dwoma przepustami drogowymi kierującymi wodę do kanału roboczego i kanału ulgi. Przenosimy kajaki poniżej elektrowni i wypływu z kanału roboczego z prawej strony budynku, po wąskich schodkach. UWAGA! Poniżej elektrowni płytko, dno kamieniste oraz szybki nurt.
28.00 2.20 Dalej rzeka spokojna w szerokim korycie. Na brzegach starodrzew.
28.60 1.60 Ujście rzeki do jeziora Dejnowa (pow. 1.25 km2).
29.40 0.80 Trzymając się prawego brzegu osiągamy wypływ rzeki w kierunku północnym. Dalej rzeka płynie na wschód.
29.50 0.70 Rzeka szeroko rozlana, co jest spowodowane cofką od kolejnej zapory przy dawnym młynie, a obecnie elektrowni w dawnej osadzie Niewodnica. Dawniej funkcjonowała tu papiernia napędzana kołem wodnym.
30.20 0.00 Przybijamy pomiędzy urządzeniami hydrotechnicznymi elektrowni wodnej. Tu konieczna jest uciążliwa 700 m przenoska, częściowo przez teren elektrowni a następnie z prawej strony zabudowań aż za stawy hodowlane.
Tu kończymy ten etap spływu lub też płyniemy przez całe jezioro Dejnowa do Świętej Lipki, położonej na jego północnym krańcu.

Zdjęcia i opis szlaku pozyskaliśmy dzięki współpracy ze stroną www.kajaki.olsztyn.pl

Na mapie oznaczyliśmy początek i koniec szlaku. Aby zobaczyć całą trasę, kliknij w mapę szlaku obok.