Siedem dni w kajaku, czyli wodne szlaki gminy Purda

Oczywiście tytuł jest nieco mylący, bowiem już po trzech dniach wypłyniemy z gminy Purda i wpłyniemy najpierw do gminy Barczewo, potem do Olsztyna, następnie popłyniemy przez gminę Dywity i Dobre Miasto.
Szlak kajakowy Kośna - Łyna poprowadzi nas przez piękne jezioro Kośno, poprzez rzeki Kośna i Łyna do Dobrego Miasta, gdzie możemy zakończyć spływ lub kontynuować aż do granicy państwa. Trasę z miejscowości Łajs do Dobrego Miasta proponujemy podzielić na 7 odcinków. Dzięki temu połączymy przyjemność wiosłowania z możliwością podziwiania warmińskiej przyrody i interesujących zabytków.

Start: Łajs. Wieś, przez którą przebiegała granica między historyczną Warmią a Mazurami, położona pomiędzy dwoma jeziorami Łajskim i Kośno. Jez. Kośno, największe w gminie Purda, jest rezerwatem przyrody chroniącym naturalny krajobraz jeziora otoczonego lasami. Jezioro ma powierzchnię 562,5 ha, głębokość średnia 13,7 metra, maksymalna 44,6. Wodowanie kajaków na plaży należącej do pensjonatu Adler, który dysponuje też polem namiotowym. Należy trzymać się lewego brzegu jeziora podążając w kierunku północno - wschodnim. Na północnym krańcu jeziora w przewężeniu należy zbliżyć się do prawego brzegu w celu wpłynięcia na rzekę Kośna.

7.09 km Wypływ rzeki Kośna z Jez. Kośno. Rzeka kręci się i wije przez tereny leśne. Mijamy most drogowy i kilka mostków, po których biegną leśne dukty.

9.36 km Purdka. Za wiaduktem kolejowym po lewej stronie duża łąka otoczona lasem, na której można odpocząć po pierwszych trudach wiosłowania. Rzeka pomału wypływa z lasów i wiedzie przez łąki i pastwiska silnie meandrując

12.71 Most drogowy, pół kilometra na wschód od niego wieś Purda. Możliwość przybicia do brzegu 0,5km przed mostem. We wsi stoi zabytkowy kościół gotycki z XIV w. przebudowany w późniejszych latach. W kościele ciekawy ołtarz św. Huberta, patrona myśliwych, z bogatą kolekcją trofeów. W I poł. XX w. w Purdzie i okolicy zamieszkiwała duża liczba ludności polskiej, w okresie międzywojennym działało koło Związku Polaków w Niemczech, istniała polska szkoła i przedszkole. We wsi działa kilka sklepów.

15.15 Różany Dwór w Pajtuńskim Młynie. Pensjonat i pole biwakowe nad Kośną na lewym brzegu rzeki, gastronomia. Niezwykle urocze miejsce w środku lasów. W kompleksie pensjonatu znajduje się niewielka stadnina koni i zabytkowy młyn z końca XVIII w., w którym obecnie mieści się elektrownia wodna. Przy młynie figura św. Jana Nepomucena, bardzo popularnego warmińskiego świętego, patrona rzek i ludzi żyjących z wody. Kończymy pierwszy dzień spływu.

15.32 Przenoska przez tamę młyńską na prawym brzegu rzeki. Rzeka nadal biegnie wśród lasów.

16.79 Patryki, ruiny młyna wodnego z końca XIX wieku, kolejna przenoska prawą stroną rzeki.

18.62 Patryki-rybaczówka. Rzeka Kośna wpływa na rozległe rozlewisko stawów rybnych i tu kończy swój bieg. Dalsza część szlaku wiedzie stworzonymi przez człowieka kanałami Elżbiety i Kiermas, w które skierowano wody rzeki Kośny. Przenosimy kajak 200m po raz kolejny tego dnia, na kanał Kiermas, który prowadzi nas przez trzcinowiska ukazując wodę, niebo i ...szuwary.

2l.85 Kanał Wiktorii, który wpływa do rzeki Kiermas z lewej strony i prowadzi do Jez. Silickiego

23.12 Silice-akwedukt. Rzadki zabytek hydrotechniczny, będący wodnym skrzyżowaniem dwóch kanałów, górą biegnie Kanał Elżbiety, dołem prowadzi Kanał Wiktorii. Warto zatrzymać sie tutaj i obejrzeć to niezwykłe miejsce. Po wpłynięciu na Jez. Silickie (niewielki akwen o powierzchni 50 ha) kierujemy się do prawego brzegu.

23.62 Gospodarstwo agroturystyczne, w którym przenocujemy i zjemy posiłek.

25.39 Po powrocie Kanałem Wiktorii do Kanału Kiermas skręcamy w lewo.

27.36 Jez. Bogdańskie mające powierzchnię 23,5 ha, na lewym brzegu jeziora wieś Bogdany, w której znajdują się pola namiotowe, pensjonaty i gastronomia.

27.86 Most, za nim wypływ rzeki Kiermas z jeziora.

29.5 Jez. Umląg To płytkie jezioro ma średnią głębokość 1,9 metra i maksymalną dochodzącą do 5 metrów.

32.53 Krupoliny. Most drogow, za nim wypływ z jeziora, kolejny krótki odcinek rzeki szeroko rozlanej wśród trzcinowisk.

32.84 Jez. Kiermas, powierzchnia 70 ha, średnia głębokość 3,1 metra, maksymalna 9,3 metra. Należy trzymać się lewego brzegu.

34.77 W 2/3 długości jeziora, na lewym brzegu ujście rzeki Kiermas, którą dopływamy do Barczewa.

37.77 Barczewo - Miasto na Warmii nad rzeką Pisą, prawa miejskie uzyskało w 1364 r. Liczy obecnie 7,5 tys. mieszkańców. W mieście stoi kilka interesujących zabytków gotycki kościół parafialny p.w. św. Anny z XIV w., gotycki klasztorny kościół św. Andrzeja ( wewnątrz renesansowy nagrobek biskupa warmińskiego, kard. Andrzeja Batorego, bratanka króla polskiego Stefana Batorego), na rynku ratusz z XIX w. W Barczewie urodził F. Nowowiejski, kompozytor, twórca m.in. pieśni „Rota", oratoriów, opery „Legenda Bałtyku", pieśni, marszów wojskowych. W domu Nowowiejskich mieści się muzeum biograficzne. W byłej synagodze mieści się przystań kajakowa, a na terenie remizy strażackiej zlokalizowane jest miejsce biwakowania. Po wpłynięciu do miasta dopływamy do mostu drogowego i przybijamy do lewego brzegu.Resztę dnia poświęcamy na zwiedzanie Barczewa.

37.97 Kiermas uchodzi do Pisy Warmińskiej Za mostem drogowym rzeka zaczyna meandrować i wiedzie na przemian lasami i polami. Po drodze widać wysoki trzyprzęsłowy ceglano-kamienny most kolejowy, a po kilku kilometrach następny most, tym razem drogowy. Za ostatnim mostem spokojnie dopływamy do jeziora Wadąg.

46.16 Jez. Wadąg m 465 ha powierzchni, średnią głębokości 12,7 metra, maksymalną 35,5 metra. Trzeba na nim uważać właściwie przy każdym kierunku wiatru. Należy trzymać się lewego brzegu, aż do momentu, gdy po prawej stronie minie się pola i pierwsze zabudowania wsi Myki. W tym miejscu należy przepłynąć na prawy brzeg jeziora i wpłynąć na rzekę Wadąg.

51.65 Myki. Początek rzeki Wadąg. Nurt jest spokojny, rzeka szeroka o dużej głębokości. Po pokonaniu kilku meandrów widać most drogowy i prosty odcinek rzeki.

52.16 Wadąg „Trzcinowa Dolina"-nocleg

52.34 Wadąg. Elektrownia wodna, przenoska kajaka prawym brzegiem stwarzająca problemy ze względu na betonowe wzmocnienia brzegów.

54.24 Kieźliny Kolejna elektrownia wodna, przenosiny kajaka również prawą stroną. Nurt rzeki dość szybki, dno kamieniste, niektóre kamienie wystają nad poziom wody. Most drogowy. Za mostem zaczyna się rozlewisko, zbliżamy się do elektrowni wodnej u zbiegu Wadąga i Łyny.

58.85 Ujście rzeki Wadąg do Łyny, należy się kierować do lewego brzegu, gdzie czeka nas łatwa przenoska przez tamę elektrowni. Wodowanie kajaków za elektrownią, nurt Łyny spokojny, z czasem zupełnie zanika.

63.30 Dywity. Na malowniczym cyplu w szerokim zakolu Łyny położony jest camping „Zakątek" . Przybijanie do prawego niskiego brzegu na końcu cypla.

64.38 Brąswałd. Kolejna elektrownia wodna, przenoska lewa stroną łatwa, ale dość długa. Sztuczny bieg rzeki prowadzi przez jez. Kesing i Mosąg.

67.1 Wyjście z jeziora Mosąg, jazomost na szosie Barkweda - Brąswałd przy wyższym stanie wody zmusza do kolejnej przenoski. Dalszy bieg rzeki nie sprawia większych trudności.

78.92 Kłódka. Nieduża wieś położona na prawym brzegu Łyny. Możliwość noclegu we wsi, zaraz za mostem po prawej stronie, niestety brak sklepu i innych usług.

78.92 Ostatni odcinek trasy wolny od przenosek i innych trudności. Rzeka silnie meandruje wśród pól i przybrzeżnych zarośli Jedynymi przeszkodami na trasie spływu mogą być drzewa zwalone do rzeki przez bobry. Do Dobrego Miasta rzeka jest spokojna, nurt umiarkowany.

92.22 Dobre Miasto. Dopływamy do kolegiaty, przy której na prawym brzegu kończymy spływ.
Opis szlaku pozyskaliśmy dzięki współpracy z serwisem internetowym gminy Purda http://www.purda.pl
Zdjęcia otrzymaliśmy dzięki współpracy ze stroną http://www.kajaki.olsztyn.pl