Od stania w miejscu niejeden już zginął

Leżącymi nad Jeziorakiem Siemianami zachwycił się Edward Stachura (1937-1979), poeta i prozaik, który wywarł wielki wpływ na polską literaturę lat 70tych XX wieku. Po raz pierwszy przyjechał tam trzy lata przed samobójczą śmiercią.Tam w Klubie Rolnika opowiadał o swoich podróżach, czytał wiersze i śpiewał. Może także mój ulubiony fragment utworu "Nie rozdziobią nas kruki" z moim ulubionym fragmentem, który pasuje też do Siemian i Jezioraka.

Ruszaj się, Bruno, idziemy na piwo;
Niechybnie brakuje tam nas!
Od stania w miejscu niejeden już zginął,
Niejeden zginął już kwiat!

Nie zdechniemy tak szybko,
Jak sobie roi śmierć!
Ziemia dla nas za płytka,
Fruniemy w góry gdzieś!

Siemiany wywarły na Stachurze tak duże wrażenie, że myślał o objęciu posady bibliotekarza w tamtejszej bibliotece. Niestety wcześniej odszedł. W 2018 roku bibliotece nadano jego imię. Odbywa się też Festiwal Literacki „Stachuriada”.

Na wspomniane spotkanie przyjechał z pobliskiego Jerzwałdu Zbigniew Nienacki. Autor niezwykle niegdyś popularnej serii "Panów Samochodzików". Akcję jednego z nich umieścił zresztą w Siemianach. Potem razem z Wiesławem Niesiobęckim, ówczesnym dyrektor iławskiej biblioteki zaszli do kultowego, dzisiaj już nieistniejącego lokalu "Cyraneczka". Ale w dzisiejszych Siemianach latem nie brakuje miejsc gdzie można spędzić miło czas w przyjacielskiej atmosferze.

Jedno z nich razem z mężem prowadzi Nina Drej, która do Siemian przeniosła się z Olsztyna. To tawerna żeglarska "Kurka Wodna". Nina Drej pisze książki. Jedną z nich poświęciła Siemianom. Opowiada w niej historię życia mieszkanki Siemian, która przybyła tu w roku 1945.

Rosjan rozebrali do bielizny i zamknęli w piwnicy

W okolicach Siemian po zakończeniu wojny działali partyzanci z 5. Wileńskiej Brygady AK, którzy zajęli wieś 7 czerwca 1946 roku. — Tego samego dnia grupa licząca około 40 osób zajęła na jeden dzień Siemiany. Przyjechała ona na dwóch samochodach ciężarowych. Rozbrojono rosyjską obsadę, a żołnierzy, według relacji,rozebrano do gaci, po czym zamknięto wszystkich w piwnicy — pisze Kazimierz Skrodzki w artykule "Wileńska Brygada AK w okolicach Jezioraka w 1946r".

— Tym razem w Schwalgendorfie działo się coś szczególnego. Kiedy się tam pojawiłem, miejscowość była zajęta przez polskich partyzantów. Czterdziestu chłopa przyjechało dwoma ciężarówkami. Miejscowym Rosjanom kazali rozebrać się do bielizny i zamknęli ich w piwnicy...Skorzystali potem z moich usług lekarskich i a koniec zaprosili na jedzenie...Przez cały dzień nikomu nie wolo było opuszczać wsi. Późnym wieczorem zwinęli żagle — wspominał to wydarzenie Hans von Lehndorf w książce "Dziennik z Prus Wschodnich". Lehndorfowie byli właścicielami majątku w nieodległym od Siemian Januszewie. Udało się mu uciec z części Prus Wschodnich zajętych przez Rosjan i potem do 1947 roku pracował jako lekarz w Suszu.

Siemiany leżą nad Jeziorakiem najdłuższym jeziorem w Polsce (27 km długości). Jest tam mnóstwo malowniczych zatok i urokliwych przystani. To prawdziwy raj dla żeglarzy, kajakarzy czy motorowodniaków. Leży tam też Wielka Żuława. To największa śródlądowa wyspa w Polsce (82 ha!).
Można ją zobaczyć także z pokładu statku ILAVIA, który pływa po jeziorze od maja do października. Kursuje on codziennie, a rejs trwa około godziny. Tradycyjna trasa wiedzie z akwenu Małego Jezioraka (start spod Galerii Jeziorak w Iławie) w stronę Dużego Jezioraka. Po opłynięciu wyspy Wielka Żuława, która jest największą wyspą śródlądową w Polsce, statek wraca do Iławy. Z Siemian do Iławy jest 20 minut jazdy autem lub godzina rowerem.

Na przeciwko Siemian leży chętnie odwiedzana przez turystów wyspa Lipowy Ostrów. Znajduje się tam przystań i dwa przedwojenne groby. Według legendy spoczywają tam szczątki nieszczęśliwych kochanków, których zabił srogi ojciec kobiety. Podobno każdy szanujący się żeglarz po zacumowaniu na brzegu wyspy odwiedza cmentarzyk, czasem nawet przyniesie kwiaty czy posprząta wokół grobów.

Igor Hrywna