6 milionów na ratowanie rezerwatu, Żyje w nim ponad 100 gatunków ptaków

Rezerwat zajmuje ok. 123 ha w gminie Świątki w powiecie olsztyńskim. Został powołany w 2009 r. dla ochrony rozlewiska, które stanowi cenną ostoję lęgową i miejsce występowania licznych gatunków ptaków wodno-błotnych. W minionych latach występowało tam 149 gatunków ptaków, jednak obecnie liczebność wielu z nich drastycznie spadła, a niektóre gatunki nie są już obserwowane.

Według przyrodników jest to następstwem postępującego procesu hypertrofizmu i zarastania wód polderu, co w połączeniu z nadmiernym osadzaniem się biogenów na dnie zbiornika powoduje pogarszanie się warunków żerowiskowych i lęgowych. Uznano, że przy braku działań na rzecz rekultywacji tego miejsca nastąpi dalsza degradacja ptasich siedlisk. Ostatecznie płytkie rozlewisko może zarosnąć trzcinami.

Zgodnie z umową podpisaną pod koniec ub. roku z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej realizacja projektu rekultywacji rezerwatu ma kosztować 6,2 mln zł, z czego ponad 5,2 mln zł to dofinansowanie ze środków UE. Projekt będzie realizowany do 2029 roku przez Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków.

Prezes PTOP Sebastian Menderski powiedział PAP, że działania przy rekultywacji rezerwatu rozpoczną się w tym roku i będą powtarzane cyklicznie w kolejnych latach, do końca trwania projektu.

"Musimy najpierw teren rezerwatu osuszyć, żeby przystąpić do wykaszania i usuwania roślinności. Mamy pozwolenie od Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska na osuszenie go w okresie od sierpnia do grudnia. W styczniu woda powinna być piętrzona tak, żeby zbiornik się ponownie napełnił" - wyjaśnił.

Celem tych zabiegów ma być powstrzymanie dalszego wypłycania i "odmłodzenie" zbiornika, czyli poprawa parametrów wody. Planowane działania mają m.in. doprowadzić do zmniejszenia ilości biogenów i powstrzymać ekspansję trzciny.

Jak przypomniał prezes PTOP, średnia głębokość wody w Kwiecewie to ok. 1,20 m, więc jest to zbiornik bardzo podatny na eutrofizację, poddawany silnej presji środowiskowej. Latem woda łatwo się nagrzewa i dochodzi do przyduchy.

Przed osuszeniem polderu zostaną odłowione i usunięte ryby. Badania wykazały, że dominuje tam karaś srebrzysty, który jest gatunkiem obcym, a z powodu dużych rozmiarów, wygrzbieconego ciała i kolca w płetwie grzbietowej nie może być pokarmem dla wielu gatunków ptaków. W jego miejsce zbiornik ma zostać zasiedlony innymi gatunkami ryb.

PTOP planuje też, że wokół ok. 20 ha rezerwatu zostanie ustawione specjalne ogrodzenie, które ma zabezpieczyć miejsca gniazdowania ptaków przed naziemnymi drapieżnikami, np. jenotami i wizonami.

Ponadto na wyznaczonym obszarze po okresie lęgowym ma być prowadzony wypas bydła lub koników polskich, żeby uzyskać atrakcyjną dla ptaków tzw. kępkowo-dolinkową strukturę pastwiska, co byłoby niemożliwe przy koszeniu mechanicznym.

Służby ochrony środowiska przyznają, że w żadnym z warmińsko-mazurskich rezerwatów przyrody nie była dotychczas prowadzona taka rekultywacja, jaka została zaplanowana w przypadku Kwiecewa.

"W ocenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Olsztynie konieczne jest podjęcie tych działań, aby zachować rozlewisko, stanowiące ostoję lęgową oraz miejsce występowania licznych gatunków ptaków wodno-błotnych" - przekazała PAP rzeczniczka tej instytucji Justyna Januszewicz.

Poinformowała, że RDOŚ - jako organ sprawujący nadzór nad rezerwatami - będzie monitorował przebieg projektu. Zaznaczyła, że działania zaplanowane przez PTOP uwzględniają zapisy zadań ochronnych dla rezerwatu Kwiecewo. Jest to dokument, który identyfikuje istniejące i potencjalne zagrożenia oraz sposoby ich eliminacji. Opisuje także zaplanowane sposoby ochrony czynnej ekosystemów, z podaniem rodzaju, rozmiaru i lokalizacji poszczególnych zadań.(PAP)

mbo/ miś/