Szczytno: Miasto jezior i Juranda

Właśnie do szczycieńskiego zamku przybył Jurand, żeby odzyskać swoją córkę Danusię. To mazurskie miasto swoje początki ma w XIV wieku, kiedy w pobliżu szlaku handlowego pomiędzy dwoma jeziorami Sciten Minor i Sciten Maior (z łac.) powstał zamek krzyżacki otoczony fosą i wałem obronnym. Dzisiejsza nazwa Szczytno wywodzi się od łacińskich nazw jezior — sciten. 
Centralnym punktem miasta są pozostałości po XIX-wiecznej budowli, zamku krzyżackim.

Dziś ruiny widoczne są od strony jeziora Domowego Dużego. Częściowo w miejscu po dawnym zamku stoi ratusz miejski z 46-metrową wieżą, z której roztacza się przepiękny widok nie tylko na miasto, ale i okolicę.

Wejście na wieżę ratuszową jest możliwe od poniedziałku do piątku w godz. 10-17, a w soboty w godz. 10-16. W prawej części skrzydła ratusza, od ul. Spacerowej, znajduje się wejście do muzeum, w którym można obejrzeć meble, tkaniny, sprzęty oraz narzędzia gospodarskie i rzemieślnicze — zbiory prezentujące kulturę Mazurów. Ciekawostką jest unikatowa kolekcja ludowych mazurskich kafli piecowych. Pozostałe wystawy dotyczą przeszłości miasta i regionu oraz lokalnej przyrody.

W sezonie letnim muzeum można zwiedzać od poniedziałku do niedzieli w godz. 9-17. To czego, zwiedzając Szczytno, pominąć nie można, to Chata Mazurska, z połowy XIX wieku, znajdująca się przy ul. Konopnickiej. Powstała na podmurówce z głazów i dębowej podwalinie, a zbudowana jest z sosnowych bali.

W obejściu i wnętrzu Chaty jest wystawa dawnego cięższego sprzętu gospodarczego. Zwiedzanie zabytku możliwe jest po wcześniejszym telefonicznym uzgodnieniu (tel. 89 624 31 30). W Szczytnie warto obejrzeć też kościół ewangelicko-augsburski znajdujący się przy ul. Warszawskiej. Początkowo była to budowla drewniana. Istnienie świątyni poświadczają już dokumenty z końca XV wieku. Obecna murowana budowla wywodzi się z XVIII wieku.

Niedaleko dworców PKP i PKS, przy ulicy Polskiej 35, znajduje się Dom Polski. W tym budynku spotykali się w okresie międzywojennym działacze i dziennikarze walczący o utrzymanie tożsamości i odrębności wśród Mazurów. Dziś widnieją na nim tablice to upamiętniające.

ina