Biały łabędź w Kownie

Na terenie, na którym później powstało miasto, wybudowano najpierw zamek. Miał on bronić Litwinów przed najazdami Krzyżaków, jednak, jak pokazały dalsze dzieje, nie obronił. Rycerze zakonni zdobywali go wielokrotnie, a w 1384 roku wybudowali w tym miejscu nowy, murowany zamek, który nazwali Ritterswerder. Miała to być ich baza wypadowa podczas kolejnych najazdów, między innymi na Wilno i leżące w jego pobliżu Troki. Równolegle z zamkiem powstała doskonale uzbrojona faktoria handlowa, która należała do Gdańska. W 1398 roku na zamku książę litewski Witold i wielki mistrz krzyżacki podpisali zawieszenie broni, które było pierwszym krokiem do pokoju, podpisanego jeszcze w tym samym roku na wyspie Salin. Na mocy ugody osada wokół zamku stała się osadą nadgraniczną pomiędzy opanowaną przez Krzyżaków Litwą a Żmudzią.

Wojska moskiewskie gorsze niż kataklizm

Formalne początki Kowna to rok 1408, w którym książę Witold lokował w pobliżu zamku osadę i nadał jej prawa miejskie. Na tutejszym zamku przez lata bywali polscy królowie i mistrzowie krzyżaccy. Pod koniec XV wieku rozwój miasta przyspieszył — powstały pierwsze murowane zabudowania. Choć Kowna nie oszczędzały kataklizmy (pożary, powodzie, epidemia dżumy i cholery), miasto po każdym upadku podnosiło się i odradzało. Niestety, co nie udało się siłom przyrody, udało się wojskom moskiewskim — okupowane w połowie XVII wieku Kowno upadło i pogrążyło się w chaosie. O tym, jak wielkie były straty i zniszczenia może świadczyć fakt, że w 1662 roku sejm w Warszawie aż na 10 lat zwolnił miasto z obowiązku płacenia podatków. Przez kolejne stulecia Kowno było niszczone przez pożary, okupowane przez wojska szwedzkie (podczas słynnego potopu), a w ramach III rozbioru Polski zostało włączone do Rosji. W rękach rosyjskich, a następnie Związku Radzieckiego, Kowno było aż do upadku tego ostatniego. 6 września 1991 roku rosyjski rząd uznał niepodległość Litwy, a miasto znalazło się na jej terytorium.

Grażyna w Dolinie Mickiewicza

Wbrew pozorom, Kowno oferuje turystom nie tylko zabytki. Miasto położone jest w miejscu, gdzie Wilia wpada do Niemna. Widok wstęgi obu rzek jest jak żywcem wyjęty z mickiewiczowskich opisów przyrody. Koniecznie trzeba też pójść do Doliny Mickiewicza, która była ulubionym szlakiem spacerowym poety w czasach, gdy mieszkał i pisał w Kownie. Na szlaku znajdziemy miedzy innymi granitową tablicę z fragmentem „Grażyny“ Mickiewicza.

Biały łabędź w centrum rynku

Dzisiejsze Kowno to miasto pełne bogatej historii i wspaniałych zabytków, które na każdym kroku przypominają czasy jego dawnej świetności. Zwiedzanie miasta warto zacząć od starówki, położonej między Wilią a Niemnem. To właśnie tutaj można podziwiać ruiny słynnego kowieńskiego zamku. Większość najciekawszych zabytków jest zlokalizowana niedaleko siebie, co znacznie ułatwia zwiedzanie. Centralnym punktem starówki jest obszerny rynek z XVI-wiecznym ratuszem. Ze względu na wysoką, 53-metrową wieżę ratusz często bywa nazywany białym łabędziem. Od 1973 roku budynek funkcjonuje jako pałac ślubów, a w jego przestronnych piwnicach znajduje się Muzeum Ceramiki.

Wielka katedra z małego kościółka

Uroku placowi dodają odrestaurowane kamieniczki z czerwonej cegły. W rogu rynku znajduje się katedra św. Piotra i Pawła - największa gotycka budowla na Litwie. Świątynia wybudowana z czerwonej cegły ma obecnie tylko jedną wieżę, pozostałe zostały strawione przez pożary. Katedra powstała na początku XV wieku na pamiątkę chrztu Żmudzi. Początkowo był to niewielki kościółek, dopiero późniejsze przebudowy sprawiły, że rozrosła się do monumentalnych rozmiarów. Niedaleko rynku znajdują się też dwa inne kościoły, które niegdyś należały do klasztorów jezuitów i bernardynek.

Wieszcz Adam w Domu Perkunasa

Będąc w Kownie trzeba koniecznie wybrać się na spacer Aleją Wolności, najbardziej reprezentacyjną ulicą miasta. Ma blisko dwa kilometry długości, a podczas spaceru możemy podziwiać XIX i XX-wieczne kamieniczki, dwa teatry (muzyczny i dramatyczny), ogród zoologiczny oraz mnóstwo uroczych, klimatycznych kawiarenek. Warto też wybrać się do Domu Perkunasa. Jest to stara, odrestaurowana kamienica, w której podczas remontu w XIX wieku znaleziono posążek Perkunasa, czyli najważniejszego boga według pogańskiej litewskiej mitologii. Budynek powstał na przełomie XV i XVI wieku. Początkowo należał do kupców niemieckich, później był tu teatr, w którym często bywał Adam Mickiewicz. Dlatego też dziś można tu podziwiać ekspozycję poświęconą temu wielkiemu poecie.
Anna Banaszkiewicz

Warto zobaczyć:
• Gotycka archikatedra św. Piotra i Pawła.
• Ruiny kowieńskiego zamku.
• Ratusz i stare miasto.
• Kościół Wniebowzięcia NMP (zwany kościołem Witolda).
• Dom Perkunasa.
• Aleja Wolności.
• Cmentarz Karmelicki w Kownie.
• Dolina Mickiewicza.
• Budynek Gimnazjum Polskiego z 1929 roku. • Zespół klasztorny dominikanów z XVII wieku.