Elbląg: Cerkiew greckokatolicka

Kaplica cmentarna na terenie obecnego Parku im. R. Traugutta, niegdyś cmentarza, a nawet kilku cmentarzy, to pozostałość po dużym kompleksie ewangelickiego kościoła pw. św. Anny rozebranego w latach 50. XX wieku. Kościół został rozebrany z niewiadomych przyczyn, ponieważ nie doznał większego uszczerbku podczas wojny. Legenda głosi, że wysadzono wieżę kościoła, bo podobno miała być zrobiona z platyny... Kaplica została wybudowana wraz z kościołem w 1900 roku. Obecnie znajduje się tutaj cerkiew greckokatolicka pw. św. Jana Chrzciciela.

Przesiedleńcy z akcji "Wisła"

Skąd cerkiew w Elblągu? W 1947 r., w ramach wysiedleńczej akcji „Wisła" z etnicznych ziem ukraińskich z okolic Tomaszowa Lubelskiego, Nadsania, Bieszczad i Łemkowszczyzny wywieziono tysiące greckokatolickich rodzin i osiedlono je wzdłuż zachodniej i północnej granicy Polski. Wielu wysiedleńców ulokowano w poniemieckich gospodarstwach w okolicach Elbląga, po dwie-trzy rodziny w poszczególnych miejscowościach. Wszyscy mieli kategoryczny zakaz przesiedlania się do miasta. Pierwsi Ukraińcy zaczęli się pojawiać w Elblągu dopiero po odwilży 1956-go roku. Pozbawieni swych świątyń Ukraińcy w Elblągu i jego okolicach długo szukali sobie miejsca, uczęszczali więc na msze do kościołów rzymskokatolickich, a także do utworzonej w Elblągu cerkwi prawosławnej.

Jest parafia!

Kiedy w wyniku „odwilży" politycznej 1956 r. w kilku pobliskich miejscowościach kapłani greckokatoliccy zaczęli nieoficjalnie odprawiać nabożeństwa w obrządku greckokatolickim, wierni z Elbląga rozpoczęli starania o msze św. na terenie miasta. Jednakże dopiero w czerwcu 1974 r. w kaplicy sióstr Katarzynek na ul. Zamkowej w Elblągu zaczęto regularnie celebrować msze święte. Przyczyniło się do tego wiele osób, jednak największym zaangażowaniem wykazał się pan Leon Horak, co w owych czasach stanowiło wielką odwagę cywilną. Pierwszym proboszczem był ks. Jan Jaremin - długoletni kapelan szpitala miejskiego w Elblągu. Dzięki życzliwości elbląskiego duchowieństwa w 1984 roku grekokatolicy otrzymali na własność kaplicę przy ul. Traugutta, z której korzystają do dnia dzisiejszego. W nabożeństwach uczestniczy obecnie około 200 rodzin zamieszkałych w samym mieście i w najbliższych okolicach. Od początku istnienia parafii w Elblągu pracowali w niej m.in. następujący kapłani: ks. Jan Jaremin, ks. Jan Łajkosz, ks. Eugeniusz Popowicz, ks. Artur Masłej, ks. Bogdan Sytczyk. Od 1991 roku obowiązki proboszcza pełni ks. Andrzej Sroka.

Nowa cerkiew w budowie

Po 2000 roku powstała idea budowy własnej świątyni. Od tego też czasu datuje się początek zbiórki środków na przyszłą budowę. Dzięki życzliwości władz miasta, w 2006 roku udało się nabyć plac przy ul. Traugutta, przy którym powstaje nowa świątynia. W maju 2011 roku, władyka kyr. Jan Martyniak, w obecności licznego duchowieństwa obu obrządków oraz wiernych poświęcił krzyż oraz plac pod budowę cerkwi.
Świątynia zaprojektowana jest w kształcie ośmiokąta z prezbiterium skierowanym na wschód, o powierzchni użytkowej 550 m kw. Obok cerkwi zaplanowany jest Ośrodek Doradztwa Rodzinnego (połączony z plebanią i kancelarią) na ponad 400 m kw.
Trudno określić, kiedy świątynia będzie gotowa. Proboszcz mówi ostrożnie, że w ciągu dwóch najbliższych lat powinno powstać zadaszenie. Postęp prac uzależniony jest głównie od finansów parafii.