Bartoszyce leżą na terytorium dawnego pruskiego plemienia Bartów. Na skrzyżowaniu ulic Bohaterów Warszawy i Marii Skłodowskiej-Curie stoją dwa granitowe posągi popularnie nazywane Bartkami lub Kamiennymi Babami.
Należą one do najstarszych rzeźb kamiennych na ziemiach polskich. Niemal na pewno pochodzą z pierwszego tysiąclecia naszej ery. Jedna z rzeźb jeszcze w 1706 roku stała przed gospodą — domem weselnym. Nowożeńcy zapewne nieświadomi pochodzenia rzeźby, nazywali ją Bartlem. Zatrzymywali się obok niej i głaskali na szczęście. Podanie głosi, że przed wiekami na wzgórzu zamkowym w Bartoszycach mieszkał pruski książę Barto. Zły czarownik sprawił, że pewnego dnia zamek zapadł się pod ziemię, a jego właściciel zamienił się w posąg. Pod koniec XVIII wieku rzeźba Bartla posłużyła udanej próbie fałszowania historii.
Dowodzący wówczas bartoszyckim garnizonem generał Fryderyk hrabia zu Anhalt najął kowala, któremu zlecił upodobnienie Bartla do apostoła Bartłomieja. Biskupia mitra na głowie oraz greckie i hebrajskie napisy wykute na posągu posłużyły jako dowód, że święty Bartłomiej był w Prusach i założył miasto Bartoszyce. "Odkrycie" stało się głośne we wszystkich krajach niemieckich. Miejscowa kaflarnia produkowała słynną na całe ówczesne Niemcy zastawy stołowe z wizerunkami pruskich posągów.
Druga z rzeźb to Gustebalda. Według legendy była pruską księżniczką, która uratowała życie małej rybki — córki mieszkającego w Łynie Rybiego Króla. Władca wód w zamian spełnił prośbę dziewczyny, która poprosiła o dar rozumienia wszystkich języków na świecie: zwierząt, roślin i żywiołów.
Rybi Król zobowiązał jednak księżniczkę do zachowania tego w tajemnicy, w przeciwnym razie zamieni ją w głaz. Pewnego dnia dziewczyna usłyszała, jak zwierzęta rozmawiają o tym, że niebawem z zachodu nadejdą krzyżaccy rycerze i spowodują zagładę wszystkich mieszkańców pruskiej krainy. Przerażona Gustebalda powiedziała o tym współplemieńcom, jednak nikt w to nie uwierzył. Po długich namowach wyznała, skąd pochodzą jej wiadomości, wówczas całe jej ciało nagle skamieniało.
Gustabalda przez stulecia znajdowała się wewnątrz kościoła p.w. świętego Jana Chrzciciela, gdzie zapewne umieścił ją jakiś przemyślny kapłan, pragnąc świeżo nawróconym Prusom uprzyjemnić mszę.
W 1769 roku Bartki przeniesiono na bartoszycki rynek. Następnie po zburzeniu ratusza w roku 1819, obydwa posągi powędrowały na plac przed szkołę, a w 1825 roku na Górę Zamkową. Po zbudowaniu tam w 1902 roku, na fundamentach zamku krzyżackiego starostwa Kamienne Baby przeniesiono tam, gdzie stoją do dziś. Obecnie władze miasta planują ponowne przeniesienie pruskich rzeźb na stare miasto.
Tomasz Miroński
![To wstyd nie wiedzieć... Gdzie tak naprawdę leży Olsztyn? [VIDEO]](https://m.wm.pl/2021/08/z4/0000027820-img-20210830-142743-760672.jpg)
Komentarze (5) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Dodaj komentarz Odśwież
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez
Polek #2636938 | 83.6.*.* 4 gru 2018 13:49
Dobrze, że jeszcze coś zostało po zapomnianych ludach sprzed wieków.
!
odpowiedz na ten komentarz
Stary wiarus #966152 | 217.96.*.* 26 sty 2013 17:30
Jakże bym się cieszył,gdyby władze Bartoszyc zajęły się palącymi problemami.BABY niech sobie spokojnie stoją.Gospodarczy dołek Bartoszyc z roku na rok jest coraz głębszy."Władza" nie potrafi tego opanować.Burmistrz w następnych wyborach powinien starać się o fotel najwyżej sołtysa Ceglarek.Nie On jeden nie nadaje się do tej roli,a Wy Bartoszyczanie tego nie widzicie?
!
odpowiedz na ten komentarz
miro #594889 | 88.220.*.* 11 mar 2012 11:28
Pisałem wielokrotnie,że miejsce tych bab jest przy św.Brunonie.Zginął on zwalczając kulturę,którą one reprezentują.Umieszczenie ich obok siebie jakby spięło je historycznie.
Ocena komentarza: poniżej poziomu (-1) !
odpowiedz na ten komentarz
swojak #84106 | 83.9.*.* 24 paź 2010 10:17
Kiedy odwiedzają mnie znajomi spoza regionu, jeśli tylko jest dość czasu odwiedzamy Bartoszyce a w nich "żelazny punkt" to posągi. Dobrze, że Olsztyn nie zdołał ich sobie zawłaszczyć, jak wiele innych kuriozów i postaci.
Ocena komentarza: warty uwagi (1) !
odpowiedz na ten komentarz
HEILSBERG #47643 | 195.205.*.* 3 wrz 2010 12:31
Fajny chodnik przed tymi babami :)
!
odpowiedz na ten komentarz