Spacerkiem po Nidzicy

Zamek - duma miasta

Wycieczkę po mieście rozpoczynamy od zwiedzenia największego i najważniejszego zabytku, czyli pokrzyżackiego zamku, zbudowanego w latach 1370-1400. Jest to jeden z największych zamków na Mazurach. Dumnie wznosi się na wzgórzu w centrum miasta, dosłownie kilka kroków od rynku.
W komnatach zamku zachowały się gotyckie sklepienia i unikatowe malowidła, a w zamkowym muzeum wśród eksponatów znajdują się niespotykane gdzie indziej w Polsce garnki, wykopane pod nidzickim miejskim rynkiem. Ustawiane dnem do góry stanowiły warstwę izolacyjną pod średniowiecznymi domami.

Klasztorek, czyli archiwum

Kolejny obiekt, który możemy pokazać gościowi to tzw. klasztorek. Pochodzi z końca XIV w. Jest to gotycka budowla o charakterze obronnym. Został usytuowany w południowo – wschodnim narożniku miasta i należał do miejskich fortyfikacji. Pierwotnie wschodnia jego część spełniała rolę baszty narożnej. W wiekach późniejszych wykorzystywany był, jako szkoła dla niższego personelu kościelnego, koszary, biblioteka miejska, kino. Przed spaleniem w 1914r. użytkowany był jako spichlerz. Uległ zniszczeniu w 1945r. Po odbudowie w latach 1967 – 1988 adaptowany został na filię Archiwum Państwowego w Olsztynie.

Kościół Św. Wojciecha

Pełna nazwa brzmi: kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Wojciecha, położony jest w centrum miasta. Zbudowany został w XIV w. i został włączony do miejskiego systemu obronnego, w zachodniej części miasta. Fragment murów obronnych został zachowany do dnia dzisiejszego i widoczny jest przy wejściu na plebanię parafii katolickiej od strony kościoła. Pierwszą wzmiankę o kościele znajdujemy w dokumencie lokacyjnym miasta z 1381r. Uroczyste poświęcenie przeprowadzono w 1404 r. W 1664 r. kościół spłonął, ale został wkrótce odbudowany. Kolejny raz przebudowano go w XVIII w. W 1804 r. ponownie spłonął. W 1807r. Francuzi urządzili w nim piekarnię polową. Do czasu odbudowy, przez 12 lat nabożeństwa odbywały się w ratuszowej sali. Na skutek działań wojennych w 1914 r. kościół ponownie spłonął. Odbudowano go w latach 1920 – 1924, nadając mu pseudorenesansowy styl, który zachował się do tej pory.


Kościół Ewangelicko-Augsburski

Kolejny zabytek sakralny to Kościół Ewangelicko – Augsburski Św. Krzyża. Zbudowany został w latach 1858 – 1860 w stylu neogotyckim, wieżę dobudowaną w 1890 r. Mury wykonano z kamienia ciosanego z głazów narzutowych i wiązanych cegłą. Drewniany strop jest kasetonowy. Wewnętrzny wystrój stanowi zbiór cennych zabytków sztuki sakralnej z terenu południowych Mazur. 
Są to przede wszystkim malowane na drewnie dawne obrazy ołtarzowe (najstarsze z XV w.) oraz rzeźby w drewnie, pochodzące z dawnych kościołów ewangelickich. Współczesną sztukę sakralną reprezentują trzy obrazy wybitnego olsztyńskiego artysty malarza, zmarłego w 2006 roku Hieronima Skurpskiego.


Wino z browaru

Warto pokazać gościom także dawny browar, w którym obecnie mieści się znana w całej Polsce Wytwórnia Win i Miodów Pitnych. Powstał w 1868 r. i pierwotnie nosił nazwę „Schlossbrauerei Neidenburg” (Browar Zamkowy Nidzica). W 1902 r. został przekształcony w spółkę, pozostając jedynym już funkcjonującym browarem w Nidzicy (były trzy). Był to wówczas najlepszy browar w okolicy, a jego produkcja wynosiła nawet 25 tyś. hektolitrów rocznie.
 II wojna światowa nie przerwała działalności browaru. Zatrudnionych tu było 44 pracowników. Po zakończeniu działań wojennych w browarze mieściła się rozlewnia oranżady, a po remoncie w 1958 r. powstała tu Nidzicka Wytwórnia Win i Miodów Pitnych, słynąca z produkcji doskonałych miodów pitnych – półtoraków, dwójniaków i trójniaków. Dawny „Browar Zamkowy” w 1992 r. decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, został wpisany do rejestru zabytków jako ciekawy przykład XIX – wiecznego budownictwa przemysłowego. Obecnie jest on w rękach prywatnych i nosi nazwę: Wytwórnia Win i Miodów Pitnych w Nidzicy.

opr. ab