Jak wyglądał twórca Kanału Elbląskiego?

2014-06-20 11:49:06 (ost. akt: 2014-06-20 11:48:21)
Willa Steenkego na fotografii z pocz. XX w. Fragment dawnej pocztówki

Willa Steenkego na fotografii z pocz. XX w. Fragment dawnej pocztówki

Autor zdjęcia: www.fotopolska.eu

Już za chwileczkę, już za momencik zobaczymy, jak wyglądał Georg Jacob Steenke, twórca Kanału Elbląskiego. Kłopot w tym, że zobaczymy wiele jego twarzy, wykreowanych w wyobraźni artystów - malarzy.

Stowarzyszenie Miłośników Kanału Elbląskiego w marcu ogłosiło konkurs na portret Georga Jacoba Steenke. Dodatkowe smaczku dodał tej niecodziennje rywalizacji fakt, że nie zachowały się żadne podobizny tego genialnego inzyniera. Pewną wskazówką mógł być jedynie marnej jakości portret jego ojca Johanna Friedricha Steenke, który był królewsko-pruskim radcą handlowym, kapitanem portu oraz dowódcą pilotów portowych w Pilawie (obecnie Baltijsk). Utonął 11 sierpnia 1818 roku w czasie sztormu, próbując ratować z mielizny angielskich marynarzy z brygantyny „Industrie”.

Do udziału w konkursie zgłosiło się w regulaminowym czasie 15 twórców. Niektóre portrety pokazała już Telewizja Polska w Teleexpressie, ale to wciąż tylko strzępy informacji. Prezentacja wszystkich prac i rozstrzygnięcie konkursu odbędzie się w sobotę 21 czerwca 2014 roku podczas uroczystości Dni Elbląga.

Ogłoszenie wyników konkursu będzie jednym z elementów wielkiej gali 777-lecia Elbląga odbywających się w dniach 20 - 22 czerwca 2014r. W sobotę na Wyspie Spichrzów przed występem gwiazd elblążanie i przybyli turyści dowiedzą się o konkursie i jego rozstrzygnięciu. Tuż obok o godz. 17:00 w Galerii Młodzieżowego Domu Kultury przy ul. Warszawskiej 51 odbędzie się uroczyste ogłoszenie wyników konkursu, wręczenie nagród i wernisaż. Wszystkie prace będą publicznie dostępne w MDK w dniach 22 - 29 czerwca w godz. 11:00 - 18:00 oraz podczas wystaw pokonkursowych: w Iławie - w lipcu, Ostródzie - w sierpniu i Łodzi - we wrześniu.
Zwycięska praca ozdobi nową Izbę Historii Kanału Elbląskiego przy pochylni Buczyniec.

Georg Jacob Steenke - krótka biografia:
Georg Jacob Steenke, pruski inżynier i konstruktor systemu pochylni na Kanale Elbląskim, urodził się 30 VI 1801 roku w Królewcu, zmarł 22 IV 1884 roku w Elblągu.
Jego ojciec, Johann Friedrich Steenke, był kapitanem portu w Pilawie (obecnie Bałtyjsk). W 1817 r. powołał do życia pierwszą morską służbę ratowniczą. Był też autorem "Podręcznika pilota albo wskazówek, jak wejść bez pilota do portu w Pilawie w czasie sztormu" wydanego w 1819 r. Dziadek, Gottfried Steenke, był pilotem morskim w Królewcu. Matką George Jacoba Steenke była Maria Dorothea, wdowa Kuhn, z domu Wulf. Młody Georg Steenke studiował prawo, jednak śmierć ojca (utonął w 1818 r. przy ratowaniu angielskiego żaglowca) uniemożliwiła mu kontynuację nauki. Rozpoczął więc terminowanie u mistrza ciesielskiego. W 1819 r. podjął studia na Akademii Budownictwa w Berlinie, gdzie jego nauczycielem był m.in. Karl F. Schinkel, wybitny niemiecki urbanista, architekt i malarz, od którego student Steenke otrzymał pochwałę za wyniki w nauce. Po ukończeniu studiów został w 1822 r. kierownikiem budowy, zaś w 1828 r. mistrzem budowlanym.
W 1833 r. roku ukończył w dolnym dorzeczu rzeki Niemen budowę Kanału Sekenburgskiego (dzisiaj Primorskij Kanał), którego wykonanie zlecił mu właściciel okolicznych posiadłości - hrabia Keyserling. Następnie przybył do Elbląga, gdzie objął ważne stanowisko inspektora ds. grobli i wałów na Żuławach Wiślanych. Zyskał protekcję Nadprezydenta Prus Wschodnich i Zachodnich Theodora H. von Schőna. To właśnie w Elblągu opracował projekt połączenia jezior Pojezierza Iławskiego poprzez jez. Druzno z Elblągiem, a tym samym z Zalewem Wiślanym. Zaprojektował rozwiązanie, dzięki któremu statki mogły pokonać blisko 100-metrową różnicę poziomów wody pomiędzy akwenami stanowiącymi część kanału a lustrem jez. Druzno. Rozwiązaniem tym stały się pochylnie z suchym grzbietem, na które wpływają statki i po torach, na specjalnych platformach, są przewożono do kolejnego odcinka kanału. To rozwiązanie inspirowane było doświadczeniami jakie G. J. Steenke wyniósł z licznych podróży służbowych, m.in. do Bawarii, Belgii i Holandii (1846), a także do Anglii i Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej (1850). Inspirowany rozwiązaniami pochylni amerykańskiego Kanału Morrisa z 23 pochylniami, zaproponował budowę 5 pochylni. O idei tej myślał już wcześniej, odwołując się także do angielskich doświadczeń w zakresie budowy transporterów kolejowych (roll-bock). Przy ówczesnym stanie techniki propozycja Steenkego była wyjątkowo nowatorska, gdyż do przetaczania statków i barek używana jest tylko i wyłącznie woda.
Kanał ten nazwano wówczas Kanałem Oberlandzkim, a po 1945 r. Kanałem Elbląskim. Budowę Kanału Oberlandzkiego/Elbląskiego rozpoczęto w 1844 r., prowadząc ją równocześnie na kilku odcinkach. W latach 1844-1850 zakończono budowę kanału łączącego Miłomłyn z jez. Jeziorak, a w latach 1845-1850 skanalizowano rzekę Liwę, na odcinku od Miłomłyna do Ostródy. Połączenia między jeziorami na odcinku Miłomłyn - Buczyniec zakończono do 1860 r. Równocześnie wykonano kanał pomiędzy jez. Druzno a Całunami/Jeleniami. 31 sierpnia 1860 r. zakończono prace przy budowie ostatniej, wówczas czwartej, pochylni Buczyniec organizując z tej okazji próbny rejs kanałem, z udziałem wielu znakomitych gości, m.in. barona Augusta von der Heydta (1801-1874) - bankiera i polityka pruskiego, ministra przemysłu i handlu, jednego ze sterników polityki gospodarczej Prus owego czasu.
28 października 1860 r. kanał uruchomiono dla żeglugi towarowej, chociaż na pewnych odcinkach prace kontynuowano jeszcze po jesień 1861r. Natomiast wiosną 1862 r. kanał został oddany do powszechnego użytku. W pracach budowlanych na kanale pomagał mu wybitny inżynier niemiecki – Karl Lentze, który wybudował m.in. Kanał Iny, zachowany do dzisiaj most kolejowy przez Wisłę w Tczewie i pracował przy budowie Kanału Sueskiego. Ze względu na swe walory przyrodniczo-krajobrazowe i oryginalność dzieła technicznego obok funkcji utylitarnych Kanał Oberlandzki/Elbląski szybko awansował do rangi obiektu ściągającego ruch turystyczny. Budził również zainteresowanie hydrotechników. Jeszcze sto lat później, przy projektowaniu drugiego (nie zrealizowanego) Kanału Panamskiego, brano pod uwagę wschodniopruski wzorzec rozwiązania różnicy poziomów.
W 1872 r. Georg Jakub Steenke, jako królewski radca budowlany, obchodził pięćdziesięciolecie pracy zawodowej. Z tej okazji okoliczne ziemiaństwo ufundowało mu obelisk, który stanął na pochylni w Buczyńcu z tablicą upamiętniającą jego wkład w dzieło budowy Kanału Oberlandzkiego/Elbląskiego. Po przejściu w 1875 r. w stan spoczynku zamieszkał we wsi Czulpa, koło Małdyt, w widłach kanału i jez. Ruda Woda. Cały czas pracował nad ulepszaniem swoje dzieła. Nadano mu honorowe obywatelstwo Elbląga i Miłomłyna. Po II wojnie światowej obelisk poświęcony Steenke’mu obelisk przechowano do 1987 r. w magazynie pochylni Buczyniec, a następnie powrócił na swoje pierwotne miejsce z tablica w języku polskim i... holenderskim co miało podkreślać holenderskie a nie niemieckie pochodzenie Steenke. Kanał Oberlandzki/Elbląski zaliczany był do „trzech cudów Prus Wschodnich” i reklamowany jako „wyjątkowe dzieło hydrotechniki wodnej, gdzie statki pływają po górach”.

Na mapie oznaczyliśy Pochylnię Buczyniec, przy której znajduje się Izba Historii Kanału Elbląskiego.


Czekamy na Wasze zdjęcia i opisy pięknych zakątków regionu, kliknij tutaj, aby dodać swój artykuł lub skontaktuj się z nami pod adresem redakcja@mojemazury.pl.
Zobacz w naszej bazie
  • Szlak Kanału Elbląskiego

    Kanał Elbląski, błędnie nazywany Kanałem Elbląsko-Ostródzkim lub Kanałem Ostródzko-Elbląskim, jest najdłuższym kanałem żeglownym w Polsce. Łączy Jezioro Druzno z Drwęcą oraz z jeziorem Jeziorak. Z jeziora Druzno, poprzez rzekę Elbląg z Zalewem Wiślanym,...

  • Drużno

    Jezioro Drużno

Przewodnik lokalny

Komentarze (2) pokaż wszystkie komentarze w serwisie

Dodaj komentarz Odśwież

Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych

Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez FB

  1. antyleming #1424081 | 83.19.*.* 24 cze 2014 07:00

    A jak wygląda twórca nowych statków, które nie mieszczą się w śluzach ???????

    ! - + odpowiedz na ten komentarz

  2. wania #1422738 | 37.24.*.* 22 cze 2014 07:08

    Oto jedna z wielu prawd o tym landzie nienieckim.

    ! - + odpowiedz na ten komentarz

Polecamy