Koczarki: groby byłych jeńców Stalagu 1A

Są tu groby 13 byłych więźnów stalagu, którymi opiekują się mieszkańcy Koczarek oraz członkowie Stowarzyszenia „Mazurska Kosaczewina”.
Stalag 1A był największym obozem jenieckim w Prusach Wschodnich. W centrum niegdysiejszej Natangii, na obszarze Stablacku, po polsku Stabławek, powiat Pruska Iławka w Prusach Wschodnich, już od połowy lat 30. XX wieku trwała rozpoczęta przez władze III Rzeszy budowa poligonu dla Wehrmachtu. Teren liczący ok. 100 km2 stawał się polem ćwiczebnym armii Hitlera. Gdy we wrześniu 1939 roku Luftwaffe bombardowała Warszawę, a kolejne polskie armie szły w rozsypkę, do Stabławek zwożono jeńców broniących Pomorza i Mazowsza. Niemiecki poligon posiadał dwa ośrodki: Stabławki Północne oraz Stabławki Południowe, obecnie miejscowość Kamińsk. W pobliżu Stabławek Północnych zorganizowano Stalag IA, skąd do południowej części poligonu wysyłano jeńców do pracy w komandzie. Przez obóz pwrzewinęło się około 80 tys. jeńców francuskich, 90 tys. radzieckich, 23 tys. belgijskich, 40 tys. polskich, 7 tys. brytyjskich i 12 tys. włoskich. Ogółem było tu 252 tysiące osób. Wskutek chorób, epidemii i wycieńczenia straciło tam życie kilkanaście tysięcy żołnierzy, głównie radzieckich.
Przed wybuchem II wojny światowej, w 1939 roku, ludność Prus Wschodnich liczyła około
2,5 miliona mieszkańców. Liczba ta znacznie się zmniejszyła po rozpoczęciu działań wojennych, gdyż większość mieszkających tam mężczyzn trafiła na front. Zastąpili ich robotnicy przymusowi. W latach II wojny światowej Niemcy zatrudniali przymusowo w gospodarce Prus ponad 300 tysięcy jeńców wojennych i robotników cudzoziemskich różnych narodowości. Wśród nich największą, blisko 200-tysięczną grupę stanowili Polacy. Robotnicy przymusowi w III Rzeszy byli werbowani do robót przymusowych w okupowanej Polsce na podstawie tzw. dekretów polskich. Pracujący w Niemczech polscy robotnicy nosili naszywkę "P".
Przy pracach porządkowych na cmentarzu uczestniczyło w 2014 roku około 30 osób ze wsi: Koczarki, Salpik, Czerniki, Windykajmy, Nakomiady, oraz mieszkańcy Kętrzyna.
Agnieszka Roszig
Prezes Stowarzyszenia „Mazurska Kosaczewina”