Bobrowe zgryzy nad jeziorem Piecuch

2015-03-06 14:11:46 (ost. akt: 2015-03-06 15:44:52)
Bobrowe zgryzy nad jeziorem Piecuch

Autor zdjęcia: Maria Olszowska

Niedawno mrągowskie media informowały o zgryzaniu drzew przez bobry nad jeziorem Sutapie Małe w Mrągowie. Nie jest to jedyne jezioro w Mrągowie, w którym pojawiły się te gryzonie. Bobrowe zgryzy widoczne są również nad jeziorem Piecuch.

Piecuch to niewielkie jeziorko położone na skraju lasu na obszarze podmiejskim. Od jego czerwonej wody mieszkańcy Mrągowa zwyczajowo zwą je Czerwonym.
Pierwsze ślady bobrowych siekaczy zaobserwowałam na jeziornej wysepce dwa lata temu. Od tamtej pory wzdłuż linii brzegowej z roku na rok przybywa zgryzów. Nie zauważyłam bobrowych żeremi ani tam. Nie udało mi się również spotkać z bobrem oko w oko. Jednak z pewnością te zwierzęta się tutaj pojawiają.

Magazyn w ogonie


Bobry najczęściej zajmują brzegi rzek i jezior, bagna, wyrobiska potorfowe i pożwirowe, małe i duże rzeki. Bóbr europejski (Castor fiber) uważany jest za największego gryzonia w Europie. Masa ciała dorosłego osobnika dochodzi do 29 kg, długość ciała do 110 cm, ogona 20-25 cm, szerokość ogona 11-17 cm. Sylwetka bobra jest krępa, ociężała, oczy i uszy są małe. Sierść gęsta, brunatnoszara albo ciemnobrunatna. Bóbr posiada szereg adaptacji do ziemno-wodnego życia. Jego przednie kończyny są zręczne i chwytne, a tylne mocne o palcach spiętych błoną pławną. Spłaszczony ogon pełni rolę steru w wodzie, podpory na lądzie, jest również magazynem tłuszczu. Trzecia, przezroczysta powieka oraz fałdy skórne zamykające kanały uszne i nosowe umożliwiają pracę pod wodą. Charakterystyczne są również dwie pary dużych siekaczy pokrytych emalią. Dwa gruczoły umieszczone w pobliżu odbytu produkują tzw. strój bobrowy- castoreum mający znaczenie w komunikacji zapachowej między osobnikami oraz w zaznaczaniu terytorium. Bobry bowiem żyją w rodzinach i są terytorialistami.

Klaskanie nocą


Gody u bobrów trwają w styczniu i lutym. Młode rodzą się w maju i czerwcu. Zaniepokojone osobniki ostrzegają innych mocnym klaśnięciem ogona o powierzchnię wody i nurkują. Prowadzą nocny tryb życia. Żeremia (mieszkania bobrów) osiągają od 1 do 3 metrów wysokości i średnicę do 12 metrów. Budowane z gałęzi oraz mułu zawsze otoczone są wodą. Bobry dostają się do ich wnętrza wejściem umieszczonym pod wodą. Tamy ze ściętych drzew budowane są poniżej żeremi. Dzięki silnym siekaczom bobry potrafią ścinać nawet grube drzewa, pozostawiając na nich charakterystyczne ślady. Wybudowana tama reguluje poziom wody, spowalnia nurt i poszerza zalany teren, tworząc zbiornik małej retencji.

Od stu lat pod ochroną


Niegdyś bóbr był gatunkiem powszechnie występującym na terytorium Polski. Polowano na niego dla sadła, mięsa, futra oraz castoreum. Wydzielina ta uznawana była za cudowne remedium na wiele chorób. W ówczesnej medycynie ludowej castoreum leczyło choroby uszu, bóle głowy, zębów, wątroby a także melancholię, bezsenność, wzrok a nawet służyć miało do wygładzania blizn i zmarszczek. Myśliwi cenili zęby i ogon bobra, bo przygotowywali z nich postny przysmak. Na początku XX wieku bóbr występował już tylko we wschodniej części Polski. W roku 1919 gatunek został objęty ścisłą ochroną. Przez długi czas bóbr był w naszym kraju gatunkiem zagrożonym. Dla odtworzenia jego populacji zorganizowano w 1958 roku w Stacji Badawczej Rolnictwa Ekologicznego i Hodowli Zachowawczej Zwierząt PAN w Popielnie jedyną w Polsce fermę hodowlaną bobrów. Od 1976 roku wdrożony został Program Aktywnej Ochrony Bobra. Dzięki tym działaniom liczebność rodzin bobrowych systematycznie wzrasta.

Niszczą czy pomagają?


Bóbr jest gatunkiem wywierającym silny wpływ na środowisko. Trudno rozgraniczyć, kiedy działalność bobrów przynosi środowisku korzyść a kiedy wpływa na środowisko negatywnie. Bóbr poprzez tworzenie zalewów przyspiesza procesy samooczyszczania się wód jako środowiska przyjaznego dla różnorodnych organizmów wodnych, zapobiega stepowieniu terenów, wpływa też korzystnie na strukturę gleby. Z drugiej zaś strony zalewane są tereny rolnicze, pastwiska i lasy. Bobry zagrażają wałom przeciwpowodziowym, niszczą melioracyjne rowy, kopiąc w nich nory, a nawet podkopują drogi. Obgryzają też drzewa owocowe w sadach. Dlatego popadły w konflikt z człowiekiem, a ten domaga się od państwa odszkodowań za szkody poczynione przez te ssaki.
Bóbr obecnie jest zwierzęciem częściowo chronionym. Możliwe są kontrolowane regulacje liczebności jego populacji. Ssak objęty jest ochroną na podstawie konwencji berneńskiej (załącznik III) o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk. Znajduje się także na liście gatunków podlegających specjalnej ochronie w załączniku II i IV Dyrektywy Siedliskowej UE, stanowiącej razem z Dyrektywą Ptasią podstawę europejskiego systemu ochrony przyrody Natura 2000.
Maria Olszowska
Autorka jest emerytowaną nauczycielką biologii. Pochodzi z Krakowa, od trzydziestu lat mieszka w Mrągowie. Wciąż odkrywa piękno Mazur i chciałaby zachęcić innych do poznawania cudów tej krainy



Czekamy na Wasze zdjęcia i opisy pięknych zakątków regionu, kliknij tutaj, aby dodać swój artykuł lub skontaktuj się z nami pod adresem redakcja@mojemazury.pl.
Zobacz w naszej bazie
  • Piecuch

    Jezioro Piecuch

    Linowo-szczupakowy zbiornik o rozwiniętej linii brzegowej, brzegach wysokich, miejscami stromych, otoczonych polami i łąkami,...

Przewodnik lokalny

Komentarze (2) pokaż wszystkie komentarze w serwisie

Dodaj komentarz Odśwież

Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych

Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez FB

  1. Marcin #1764707 | 89.70.*.* 29 cze 2015 01:34

    Witam, proszę o informację, czy działalność bobró może powodować "ucieczkę" jeziora. Jezioro Trzebcińskie w województwie Kujawsko Pomorskim systematycznie od 3 lat, kiedy to pojawiły się bobry, z roku na rok maleje. w tym roku poziom wody obniżył się już o około 50 cm. Proszę o informację, co można zrobić w tej sprawie? Pozdrawiam Marcin

    ! - + odpowiedz na ten komentarz

  2. mrągowianin #1690254 | 89.231.*.* 15 mar 2015 14:41

    od roku bobry są nad jeziorem Czos-przy wypożyczalni na plaży miejskiej i między plażą na oś.Grunwaldzkim a BAZĄ

    ! - + odpowiedz na ten komentarz

Polecamy