Jego Wysokość Kruk

2015-12-14 11:42:42 (ost. akt: 2015-12-14 11:47:57)

Autor zdjęcia: Ewa Traczyk

Zajmuje wśród elity ptasiej inteligencji najwyższą pozycję. Pierwotnie zasiedlał duże, odludne tereny leśne. Teraz trzyma się obrzeży lasów mieszanych na granicy z łąkami, polami uprawnymi w pobliżu rzek i zbiorników wodnych. Coraz bardziej zbliża się do miast.

Czarny jegomość kruk zwyczajny (Corvus corax) należy do rodziny krukowatych razem z gawronem, kawką, sroką, wroną i sójką. Swoją obecność sygnalizuje daleko słyszalnym dźwięcznym i gardłowym krakaniem „krong”, „kork”, „krra” a w czasie lotu „grog”. Kruk zwyczajny mierzy od 58 do 69 cm zaś rozpiętość jego skrzydeł wynosi 117-142 cm. Ptaki na wolności dożywają zwykle 10-15 lat. Uznaje się je za ptaki długowieczne. Podawane są przypadki kruków, które w niewoli miały dożywać kilkudziesięciu lat. Dorosłe osobniki obu płci posiadają czarne upierzenie z metalicznym połyskiem oraz dużą głowę z masywnym, czarnym dziobem i brodą utworzoną z dłuższych czarnych piór. Ogon kruka jest długi i klinowaty. Spotyka się albinotyczne białe kruki, jednak to bardzo rzadkie przypadki.

Kruk krukowi...

Kruki są terytorialistami i zaciekle bronią swego rewiru, odganiając nawet myszołowy i bieliki. Ptak żeruje głównie na ziemi. Jest wszystkożerny, żywi się drobnymi ssakami, płazami, gadami, młodymi ptakami, owadami, ślimakami a zimą także padliną. Chętnie dziobie różne nasiona i owoce. Kruk nie krzywdzi członków swojej wspólnoty. Stąd wzięło się powiedzenie „kruk krukowi oka nie wykole”. Kruki latają parami i w rodzinnych grupach, ale lubią samotność. Solidnie utkane krucze gniazda zakładane są głównie na wierzchołkach drzew iglastych z grubych gałęzi, patyczków, korzonków, trawy, zlepionych ziemią i wyścielonych trawą, mchem i sierścią. Okres lęgowy kruka trwa od końca lutego do kwietnia. Przez ponad trzy tygodnie jaja wysiaduje samica dokarmiana przez samca, a niedołężne pisklęta karmią wspólnie oboje rodzice przez 5-6 tygodni. Pary są monogamiczne, dochowują sobie wierności do końca życia. Poza okresem godowym w stadzie kruków panuje hierarchia. Samica z niższej pozycji w hierarchii automatycznie awansuje, jeśli zwiąże się z samcem ze szczytu hierarchii. Osobniki kruczej społeczności rozpoznają się po zapachu piór przypominającym paloną mirrę. To pomaga im odróżniać „swoich” od „obcych”.

Pamiętliwy jak kruk

Kruki mają największy mózg spośród ptaków. Są bardzo inteligentne, podobnie jak pozostałe krukowate. Posiadają też doskonały zmysł orientacji przestrzennej i zdolność zapamiętywania. Sprytnie rozwiązują problemy. Gdy kruk chce schować pokarm w skrytce sobie tylko wiadomej, a gonią go inne ptaki, stosuje rozmaite uniki dezorientujące pogoń. Na zmianę skręca, krąży, znika z pola widzenia i znowu się pojawia. Aby nie musieć rozszarpywać znalezionej padliny, kruki wydają dźwięki przywabiające padlinożerców, którzy... robią to za nich. Na przestrzeni wieków stworzono obraz kruka jako ptaka o dualistycznej naturze. Kruk uznawany był za posłańca bogów obdarzonego nadprzyrodzoną mocą. Miał być ptakiem proroczym pilnującym tajemnic przyszłości, ptakiem słońca i świtu, bo krakaniem obwieszczał budzący się dzień. Z drugiej zaś strony symbolika kruka w kulturach europejskich wiązała się ze śmiercią, wojną i zarazą. Kruki bowiem ciągnęły za maszerującym wojskiem, żywiąc się ciałami poległych. W średniowieczu kojarzono kruka z nieszczęściem i ze śmiercią na szubienicy. W chrześcijaństwie kruk postrzegany był jako symbol pogan, szatana, rozwiązłości i zepsucia.
Kruk zwyczajny to ptak....niezwyczajny, ptak niezwykły. Posługuje się narzędziami, uczy się, korzystając ze zdobytego doświadczenia. Potrafi nawet kojarzyć fakty i umie komunikować się z innymi członkami kruczego rodu za pomocą szerokiej gamy odpowiednich dźwięków. Zapamiętuje twarze ludzi, którzy stanowią dla niego zagrożenie i tych ludzi unika. Jego Wysokość Kruk w pełni zasługuje na ten tytuł.
Maria Olszowska
Autorka jest emerytowaną nauczycielką biologii. Pochodzi z Krakowa, od trzydziestu lat mieszka w Mrągowie. Wciąż odkrywa piękno Mazur i chciałaby zachęcić innych do poznawania cudów tej krainy