Zanim wypłyniesz w rejs na Mazury: poznaj ekomariny

Oczywiście przede wszystkim wodniacka przygoda pod żaglami lub w kajaku, wspaniały wypoczynek, piękne krajobrazy, kontakt z wciąż jeszcze gdzieniegdzie dziką przyrodą. Latem na Mazurach żegluje ponad 60 tys. osób. Dobra wiadomość jest taka, że na wodniaków czeka na szlakach aż 13 ekomarin, oferujących wszystko to, co wodniakom jest potrzebne, co uprzyjemni im wędrówkę, a jednocześnie pomoże ochronić mazurską przyrodę.

Ekomariny napotkamy w tych miejscach:
1. Jezioro Ewingi — gmina Zalewo
2. Jezioro Jeziorak — miasto Iława
3. Jezioro Jeziorak — gmina Iława
4. Jezioro Roś — gmina Pisz
5. Jezioro Mikołajskie — gmina Mikołajki
6. Jezioro Czos — miasto Mrągowo
7. Jezioro Niegocin - Giżycko, ul. Kolejowa, MOSiR Giżycko
8. Jezioro Ryńskie — gmina Ryn
9. Jezioro Niegocin — PTTK Wilkasy
10. Kanał Węgorzewski — gmina Węgorzewo
11. Jezioro Bełdany — PTTK Kamień
12. Jezioro Bełdany - Piaski
13. Jezioro Tałty — Klub Sportowy Baza Mrągowo
14. Jezioro Dargin — NZOZ Impuls

Każda z tych ekomarin skrojona została na miarę potrzeb portu. Ich powstanie na Warmii i Mazurach zawdzięczamy Wojewódzkiemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie, który w procesie ich powstawania pełnił funkcję instytucji pośredniczącej. Inwestycje dofinansowane zostały ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Warmia i Mazury na lata 2007-2013.

— Założeniem budowy portów było łączenie ich w sieć tak, aby nie było możliwości zacumowania na dziko — mówi Adam Krzyśków, prezes WFOŚiGW w Olsztynie. — Legalne punkty odbioru z łodzi nieczystości stałych i płynnych pomogą chronić środowisko. Im więcej łódek zatrzyma się w portach, tym mniej nieczystości trafi do jezior. Świadomość ekologiczna społeczeństwa jest coraz większa i często jest tak, że turysta chce być fair wobec przyrody, tylko źle funkcjonująca infrastruktura nie pozwala mu na to.
— Kiedy w 2007 rok dostaliśmy od marszałka do realizacji Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury, dokumenty strategiczne przewidywały już projekt budowy sieci miniprzystani żeglarskich — dodaje prezes Adam Krzyśków. — Inwestorzy, w większości były to gminy położone nad jeziorami, mieli za zadanie przygotowanie dokumentacji, uzyskanie pozwoleń i wreszcie złożenie do nas wniosku I tak się stało. Tryb konkursowy stał się uzupełnieniem trybu tzw. kluczowego i był odpowiedzią na diagnozę stanu potrzeb regionu oraz nadwyżkę środków, które powstały z oszczędności poprzetargowych.

Dziesięć marin powstało dzięki realizacji projektu kluczowego, a dwie dzięki ogłoszeniu naborów w trybie konkursowym. Wszystkie razem tworzą sieć ekologicznych marin na Warmii i Mazurach.
Środki pochodziły z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Wojewódzki Fundusz podpisał umowy wartości ok. 37 mln zł, a dofinansowanie z RPO WiM wyniosło 21,2 mln zł.
Z nowoczesnych portów korzystają nie tylko żeglarze, ale także wypoczywający nad wodą turyści i mieszkańcy regionu. Ekomariny są wyposażone m.in. z systemem odbioru ścieków i nieczystości z cumujących tu jednostek pływających, co pozytywnie wpływa, a nawet poprawiają jakość środowiska naturalnego Wielkich Jezior Mazurskich. Oto niektóre z nich.

Mikołajki

Ekomarina Mikołajki to nowoczesny port spełniający europejskie normy. Przystań znajduje się w atrakcyjnym turystycznie miejscu, ok. 400 m od wioski żeglarskiej, czyli blisko centrum miasta, a jednocześnie na tyle daleko, by nie dochodził tu miejski gwar.
Znajdują się tu dwa nowe oświetlone pomosty z przyłączami do prądu i wody oraz z systemem odbioru ścieków i nieczystości prosto z żaglówek. W głównym budynku przystani znajdują się pomieszczenia socjalno-administracyjne, sanitariaty i natryski dla żeglarzy i obsługi portu. Do dyspozycji żeglarzy jest punkt serwisowy sprzętu pływającego, co jest szalenie ważne, gdy zachodzi potrzeba naprawy szkutniczej.
Można tutaj także zorganizować konferencje i wykłady w sali edukacyjno-wykładowa dla uczestników np. kursów żeglarskich. Przed budynkiem głównym są dwie wiaty, punkt sanitarny oraz pomieszczenie do mycia naczyń. W porcie zacumować może około 40 łodzi i jachtów. Właścicielem tej nowoczesnej ekomariny jest Mazurski Klub Żeglarski w Mikołajkach. 


Ryn

Ekologiczna mini przystań w Rynie znajduje się także niemal w centrum miasta, przy pięknej, odrestaurowanej promenadzie. Do dyspozycji żeglarzy i turystów są dwa pomosty pływające i jeden stały, przy których może zacumować ponad 60 jednostek. Także tu są przyłącza do prądu i wodociągu oraz nowoczesny systemem odbioru ścieków.
W budynku portowym kapitanatu mieszczą się pomieszczenia socjalne i gospodarcze, m.in. sanitariaty, prysznice, pralnia i suszarnia, a także sala dydaktyczno-szkoleniowa. Jest tu także slip do wodowania jachtów i sprzętu pływającego z mostem zwodzonym. Ekomarina zarządzana jest przez PGKiM w Rynie sp. z o.o.

Iława

Iławska ekomarina powstała nad brzegiem Jezioraka, najdłuższego jeziora w Polsce. To nie tylko przystań dla jednostek pływających. — Prowadzimy tu m.in. zajęcia ekologiczne organizowane z myślą o uczniach naszych iławskich szkół, a sala konferencyjna stała się miejscem spotkań wodniaków także poza sezonem. Organizuje je Radosław Kamrowski, a tematem ostatniego spotkania była meteorologia dla żeglarzy — mówi Rafał Wisiński, dyrektor biura Związku Gmin Jeziorak, gospodarza obiektów w Iławie i Siemianach.
Ekomarina żyje jednak przede wszystkim w sezonie letnim. Od 2012 roku, kiedy została oddana do użytku, w sezonie przyjmuje ponad 700 łodzi. Żeglarze mogą tu nie tylko przycumować, ale także skorzystać z węzła sanitarnego, przygotować posiłek, a także pozostawić tu śmieci stałe i fekalia. — Co do tego ostatniego, to nasze możliwości nie są w pełni wykorzystywane. Zachęcam więc wodniaków do częstszego korzystania z opcji pozostawiania ścieków — dodaje Wisiński.

Mrągowo

Ekologiczna mini przystań w Mrągowie położona jest nad jeziorem Czos. Zaledwie kilka kroków dzieli ją od mrągowskiego amfiteatru i 15 minut spacerkiem od miasteczka westernowego Mrongoville. Na terenie Ekomariny znajdziemy wiele atrakcji, przeznaczonych zarówno dla dzieci jak i do całych rodzin. Miejsce to wyposażono w urządzenia rekreacyjne dla najmłodszych. Dodatkowym atutem przystani jest znajdujące się tam Centrum Edukacji Ekologicznej, gdzie aranżowane są pogadanki o tematyce ekologicznej, zabawy i zagadki ekologiczne. Kolejne udogodnienia to m.in. plaża miejska z pomostami i profesjonalne boiska do piłki plażowej i koszykowej, wypożyczalnia sprzętu wodnego. Dzięki Ekomarinie znacznie zwiększył się komfort przebywających tutaj żeglarzy i kajakarzy. Przy nowym pomoście można cumować za darmo. Nowo powstały SLIP służy do pomocy ściągania i wodowania jednostek pływających, zarówno ratowniczych jak i prywatnych.

Węgorzewo

Ekomarina znajduje się na północno-wschodnim brzegu Kanału Węgorzewskiego nad rzeką Węgorapą, działa od sierpnia 2013 roku. Parter budynku wyposażono w toalety i umywalnie (także dla osób niepełnosprawnych), pralnię z punktem do zmywania naczyń, zaplecze techniczne z punktem opróżniania toalet chemicznych, punkt informacji turystycznej oraz bosmanat z punktem pierwszej pomocy. Zgodnie z planami, powstała również 10-metrowa wieża obserwacyjna oraz keja dla 5 jednostek pływających.

Mateusz Partyga
Bożena Kraczkowska
Monika Kacprzak