Ziemniaczane bulwy są jednym z podstawowych składników naszej codziennej diety. Spożywamy je pod różnymi postaciami. Wszyscy je znamy, ale o ziemniakach nie wiemy zbyt wiele.
Kartofel jak pomidor
Ziemniak jest rośliną obcą w naszej przyrodzie. Pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie udomowiono go przed tysiącami lat. Został przywieziony do Europy w końcu XVI wieku. W wyniku krzyżowania i sztucznej selekcji stworzono około tysiąca odmian i stale pojawiają się nowe. Ziemniak (Solanum tuberosum) należy do rodziny psiankowatych jak pomidor, bakłażan czy papryka. Pędy nadziemne rośliny tworzą tzw. krzak, zaś pędy podziemne (bulwy) są zmodyfikowanymi łodygami, powstającymi na długich, rozgałęzionych kłączach. Na bulwach widoczne są oczka, które zawierają zawiązki pędów nadziemnych. Kwiaty ziemniaka zebrane są w pozorne podbaldachy i osadzone na szypułce. Płatki korony mogą mieć barwę białą, różową, błękitną, fioletową lub pośrednią. Kielich ma pięć zielonych działek. Owocami ziemniaka są zielonkawe, kuliste, niejadalne jagody.
Stonka przypłynęła morzem
Razem z ziemniakiem w Europie znalazła się stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata), pochodząca z Kolorado. Jest to chrząszcz z rodziny stonkowatych. Choć kojarzymy go z ziemniakiem, to początkowo stonka wcale na ziemniakach nie żerowała. W rodzinnych stronach smakowały jej inne rośliny z rodziny psiankowatych. Znany nam gatunek stonki został zawleczony do Europy na przełomie XIX i XX wieku najprawdopodobniej na statkach przewożących żywność. W Polsce po raz pierwszy stonkę zaobserwowano w latach 50. XX wieku. Stonka jest szkodnikiem ziemniaka. Żywi się jego liśćmi, kwiatami i łodygami. Jej larwy pojawiające się w okresie wakacyjnym potrafią ziemniaczane krzaki całkowicie pozbawić liści. Bez liści roślina nie wytworzy bulw. Larwy przechodzą cztery wylinki a ostatnie stadium przemieszcza się do gleby na głębokość ok.10 cm i tam przepoczwarza w dorosłego owada. W jednym sezonie wegetacyjnym mogą pojawiać się nawet 2-3 pokolenia tego szkodnika. Faza przepoczwarzania ostatnich larw i zimowanie owadów dorosłych odbywa się jesienią i zimą w glebie. Stonkę na dużych polach uprawnych zwalcza się środkami owadobójczymi, ale dla ludzkiego zdrowia bezpieczniej ją zbierać.
Ziemniak na zdrowie
Ziemniaki mają mało kalorii, sporo witaminy C, nieco witamin A, B1, B2, B3, B6 i PP. Zawierają błonnik,więc ułatwiają trawienie i odchudzanie, obniżają też poziom cholesterolu. Ziemniaki obfitują w potas obniżający ciśnienie krwi oraz magnez, który jest budulcem kości, poprawia naszą przemianę materii, łagodzi stany zmęczenia i stres. Zatem smacznego i zdrowego ziemniaka.
Maria Olszowska
Autorka jest emerytowaną nauczycielką biologii. Pochodzi z Krakowa, od trzydziestu lat mieszka w Mrągowie. Wciąż odkrywa piękno Mazur i chciałaby zachęcić innych do poznawania cudów tej krainy
Komentarze (1) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Dodaj komentarz Odśwież
Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych
Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez
Sylwia #2276183 | 217.11.*.* 30 cze 2017 18:16
Świadomość na temat ziemniaka znacząco wzrasta :) Cieszę się, że wracają one do łask i na nasze talerze. To warzywo to świetne źródło witamin i mikroelementów.
!
odpowiedz na ten komentarz