Pisz: cmentarz ewangelicki z kwaterą wojenną z I wojny światowej

Pisz został zajęty przez Rosjan w sierpniu 1914 roku. Po odbiciu przez Niemców ponownie zajęty przez Rosjan w listopadzie 1914 roku i odbity przez Niemców w lutym 1915 roku. Ponad 200 żołnierzy niemieckich i rosyjskich, którzy zginęli w Piszu, pochowano na honorowej części cmentarza przy dzisiejszej ulicy Dworcowej.

W 1945 pochowano tam także 87 żołnierzy i cywilów, w tym dzieci wymordowanych przez żołnierzy radzieckich po zajęciu Pisza. Byli to chorzy z miejscowego szpitala. Te zwłoki zostały ekshumowane i pochowane ponownie na cmentarzu w Bartoszach koło Ełku.

Po wojnie cmentarz nadal pełnił rolę cmentarza komunalnego. Zamknięto go w 1961 roku. W 1986 roku wpisany do rejestru zabytków ówczesnego województwa suwalskiego.

W 1994 roku Piskie Stowarzyszenie Niemieckie Miasta i Regionu Pisz "Roś" zainteresowało cmentarzem pozarządową organizację Volksbund Deutscher Kriegsgraberfursorge. Organizacja ta (Niemiecki Komisja Grobów) opiekuje się niemieckimi grobami wojennymi. Efektem było uporządkowanie i odnowienie cmentarza i stojącej na nim kaplicy w 2003 roku. Cmentarz nazwano "Parkiem pokoju" a w kaplicy postawiono krzyż jako symbol pokoju i pojednania pomiędzy narodami.

- Niemcy i Polacy razem stworzyli to miejsce, które przypomina niemiecką przeszłość i polską teraźniejszość oraz otwiera drogę do wspólnej Europy - powiedział wtedy urodzony w 1923 roku w Piszu działacz Volksbund Deutscher Kriegsgraberfursorge Hans Linke.

Cmentarz znajduje sie na ulicy Dworcowej, tuz przy dworcu PKS i PKP. W cywilnej części cmentarza zachowało się kilkanaście nagrobków z okresu międzywojennego.

W marcu 2011 cmentarz został częściowo zdewastowany: kliknij tutaj.

Igor Hrywna