Nidzica: Muzeum w zamku krzyżackim

Nidzicki zamek jest jedną z kilku warowni krzyżackich, zachowanych w województwie Warmińsko-Mazurskim. Zapraszamy do zwiedzania, naprawdę jest co oglądać

Historia

Zamek budowano przez 30 lat, od 1370 do 1400 roku. Stanˆął na wzgórzu, od miasta oddzielony był podwójnym murem obronnym i fosˆą. Zbudowano go na obrysie prostokąˆta o wymiarach 62x44 metry. Przedzamcze dobudowano w XVI wieku.
W latach 1380-1404 na wzgórzu otoczonym rozległymi bagnami i rozlewiskami rzeki Nidy Krzyżacy zbudowali strzegąˆcąˆ granicy warownię. Główne zabudowania to trzykondygnacyjny budynek, którego parter zajmowały pomieszczenia gospodarcze, pierwsze piętro pełniło funkcje reprezentacyjneˆ, na drugim umieszczono magazyny oraz ganek obronny, który łączył się z podobnymi w skrzydłach bocznych. Po stronie wschodniej stanęły dwie wieże i budynek z 16- metrowąˆ wieżąˆ bramnˆą. 12 lipca 1410 r. zmierzajˆące na Grunwald wojsko polskie zajęło zamek nidzicki bez walki. Podczas potopu szwedzkiego w 1656 r. warownię próbowali zdobyć Mazowszanie, którzy chcąˆc wystraszyć obrońców, przebrali się za Tatarów, znanych z wielkiego okrucieństwa. Mimo to zamku nie udało się im zdobyć. W XIX wieku zniszczyły go wojny napoleońskie. Przebywali w nim Francuzi pod dowództwem gen. Neya oraz oddziały gen. Zajˆączka. Zamek od całkowitej ruiny uratował Ferdynand Tymoteusz Gregorovius, radca sˆądowy. W latach 1828-1830 odbudowano twierdzę i przeznaczono ją na siedzibę sˆądu, w części zaś - na mieszkania prywatne. W piwnicach umieszczono więzienie. W 1945 roku zamek został zniszczony przez Rosjan. Jego odbudowę zakończono w 1965 roku.
Dziś w zamku znajdują się: Muzeum Ziemi Nidzickiej z ekspozycją etnograficzno-historyczną, Nidzicki Ośrodek Kultury, Bractwo Rycerskie Komturii Nidzickiej, Galeria Autorska Hieronima Skurpskiego, pracownia rzeźby i biblioteka miejska. Działa tutaj również hotel oraz restauracja. Wstęp na przedzamcze i na dziedziniec zamku wysokiego jest bezpłatny, do muzeum płatny. Kompleks otoczony jest gęstym XIX-wiecznym parkiem. Latem,gdy drzewa obrastają liśćmi, zamek jest prawie niewidoczny.

Zamek w Nidzicy

ul. Zamkowa 2, 13-100 Nidzica
Nidzicki Ośrodek Kultury, tel. (089) 625 31 44
Biuro Turystyczne, tel. (089) 625 57 59
muzeum czynne codziennie w godz. 9.00-18.00

Po zamkowym muzeum, sali rycerskiej i widokowej oraz krużgankach oprowadza nas (na zamówienie) przewodnik w krzyżackich barwach z mieczem
Na najniższej kondygnacji w czterech salach przyziemia mieści się ekspozycja historyczna "Z dziejów Ziemi Nidzickiej". W dwóch salach są eksponaty, ukazujące najstarszą historię Prusów, zamku i miasta, zdjęcia Nidzicy - Neidenburga sprzed I i II wojny światowej, piękne kafle mazurskie oraz wydawnictwa religijne pisane gotykiem, adresowane do Mazurów.
Trzecia sala, zwana zbrojownią, mieści kopie uzbrojenia piechoty chłopskiej i rycerstwa z okresu bitwy pod Grunwaldem. W ostatniej sali zobaczymy eksponaty etnograficzne: wyposażenie mazurskich chałup, sprzęty użytku domowego. Na pierwszym piętrze znajduje się galeria Hieronima Skurpskiego, jednego z najwybitniejszych współczesnych artystów Warmii i Mazur. Obok "Sala Rycerska" - dawna kancelaria wójta, kaplica i refektarz. Znajdujemy tu piękne XV wieczne polichromie oraz gotyckie sklepienie. Zwiedzanie zamku kończymy wizytą na sali widokowej. To dawny krzyżacki spichlerz z pięknym starym obelkowaniem drewnianym i gankami wartowniczymi oraz z panoramą na miasto, zamek i okolicę. Jest to także sala wystawowa Nidzickiego Ośrodka Kultury, tzw. "Galeria pod Belką".
* Domy na garnkach - w zamkowym muzeum znajduje się rekonstrukcja unikatowej w Europie izolacji przeciwwilgociowej, pochodząˆcej z przełomu XIV i XV wieku odkrytej w czasie prac ziemnych na nidzickim rynku miejskim. Ciasno ustawione obok siebie i odwrócone do góry dnem garnki, zawierajˆce w swoim wnętrzu poduszkę powietrznąˆ i oblepione glinąˆ, stanowiły idealne zabezpieczenie budynku przed wilgociˆą. Podobne resztki izolacji znaleziono jeszcze tylko w Sieklukach, Munchsmunster (Niemcy) i Vienne (Francja). Naczynia "izolacyjne" przypominały swym kształtem wysmukłe ścięte stożki. Wysokość naczyń wahała się od 15 do 21 cm, a grubość dna sięgała nawet 2,5 cm.
* Polskie ksiˆążki drukowane szwabachˆą, czyli pismem gotyckim, na pierwszy rzut oka mogą uchodzˆić za niemieckie. Spośród wielu przedmiotów codziennego użytku zobaczymy m.in. pochodząˆcąˆ z przełomu XIX i XX wieku pralkę, napędzanąˆ siłąˆ mięśni.