Kiwity: kostucha w bramie kościoła

2011-06-29 15:49:32 (ost. akt: 2013-07-08 12:13:41)
Kiwity: kostucha w bramie kościoła

Autor zdjęcia: Andrzej Grabowski

Przy drodze nr 513 z Wozławek do Lidzbarka Warmińskiego leży gminna wieś Kiwity. Z daleka widoczna jest wysoka wieża gotyckiego kościoła pw. świętych Apostołów Piotra i Pawła. Jednej z bram wejściowych na podwórze kościelne pilnuje... Śmierć z Kiwit.

Imponująca budowla góruje nad wsią. Kiwity założono w 1308 roku, a już kilka lat później zostały zrównane z ziemią, za sprawą działań wojennych. Wieś ponownie lokował w 1319 biskup warmiński Eberhard z Nysy. Z przywileju tego biskupa od 1308 funkcjonował tu młyn i karczma. Młyn znany był w XVIII w. w całej okolicy. Kościół budowano w latach 1350-1370. Jego wieżę odnowiono i przebudowano w 1687 roku. Na pamiątkę tego remontu umieszczono na niej chorągiewkę z wymienioną datą. Wnętrze kościoła kryje wiele cennych zabytków. Rokokowe i poźnobarokowe ołtarze, poźnogotyckie rzeźby i obrazy, epitafia dawnych mieszkańców, a w tym proboszcza, a potem biskupa warmińskiego sufragana Jana Wilde.

Na podwórze kościoła, na którym był ongiś cmentarz, prowadzą dwa portale z bramami z kutego żelaza. W niszy portalu wschodniego stoi mierząca 65 cm. rzeźba kościotrupa z kosą w prawicy. Dawniej była to bardzo popularna figura. Na całej Warmii znane było powiedzenie, kiedy chciano określić człowieka bardzo szczupłego, "wyglądasz, jak śmierć z Kiwit''. Śmierć została ustawiona w tym miejscu w 1311 roku, na pamiątkę zniszczenia wsi przez Litwinów.

Figurka została zniszczona w latach po II wojnie światowej. Obecna jest repliką, odtworzoną na podstawie starych zdjęć, przez Andrzeja Kwederackiego z Lidzbarka Warmińskiego, w 1991 roku. Dziś straszy parafian i turystów. Przypomina o rzeczach nieuniknionych...

Kościół otoczony jest potężnym murem w który wkomponowano trzy kapliczki. Wewnątrz murowanego (być może średniowiecznego) ogrodzenia, na podwórzu świątyni, znajdziemy figurę Chrystusa na postumencie, w który wmurowano tablicę z napisem wykonanym gotykiem, czy jak kto woli, szwabachą. "Przyjdźcie do mnie wszyscy!" - i niżej -"Dla uczczenia pamięci strzelca (kanoniera) Józefa Lora z Kerschdorf (obecnie Kiersnowo - wieś pomiędzy Krekolami, a Stoczkiem Klasztornym.) 14. lipca 1918, poległ bohatersko za Ojczyznę we Francji.

Kiwity są dość rozległe. Dominuje tu stara zabudowa, typowa dla wsi warmińskich. Tuż przy kościele zobaczymy willę z 1911 roku właśnie odnawianą i remontowaną przez właścicieli. W czasie spaceru po miejscowości zobaczyć można stare domostwa z drewnianymi gankami i budynki z tzw. muru pruskiego. Znaleźliśmy także murowaną kapliczkę usytuowaną na prywatnej posesji. Wjeżdżających do Kiwit od strony Lidzbarka Warmińskiego wita zabytkowy krzyż przydrożny.

Turysta może się tu zatrzymać w gospodarstwie agroturystycznym lub skorzystać z usług sklepów, piekarni, domu kultury z biblioteką i dostępem do internetu, wkrótce otwarty zostanie też bar z "typowo warmińskimi" daniami takimi jak gyros, kebab, zapiekanka, pizza...

Po zwiedzeniu Kiwit skręcamy w wąską, ale dobrze utrzymaną drogę prowadzącą do Stoczka Klasztornego. Odległość do tego sanktuarium to zaledwie 6 kilometrów. Jeśli podróżujemy do Lidzbarka Warmińskiego ze Stoczka możemy pojechać w kierunku Kierwin. Będzie bliżej. A jeśli chcemy zwiedzić najbliższą okolicę Kiwit (co polecam) trzeba koniecznie dotrzeć do Krekol i zajrzeć do tamtejszego gotyckiego kościoła, o którym już wkrótce napiszę.

Andrzej Grabowski


Czekamy na Wasze zdjęcia i opisy pięknych zakątków regionu, kliknij tutaj, aby dodać swój artykuł lub skontaktuj się z nami pod adresem redakcja@mojemazury.pl.
Zobacz w naszej bazie
  • Kościół w Kiwitach

    Kościół w Kiwitach

    Gdy podróżuje się drogą nr 513 z Wozławek do Lidzbarka Warmińskiego, mijamy gminną wieś, Kiwity. Miejscowość...

Przewodnik lokalny

Zobacz także

Komentarze (8) pokaż wszystkie komentarze w serwisie

Dodaj komentarz Odśwież

Zacznij od: najciekawszych najstarszych najnowszych

Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez FB

  1. abc #310859 | 83.9.*.* 1 lip 2011 23:20

    Toż jest w cudzysłowiu :-)

    Ocena komentarza: warty uwagi (3) ! - + odpowiedz na ten komentarz

  2. Anka #310222 | 95.49.*.* 1 lip 2011 14:27

    No to Panie Grabowski, trzeba było wrzucić zdanko w cudzysłów... a swoją drogą to straszne, że w naszych okolicach nie ma porządnej knajpy, serwującej tradycyjne, warmińskie dania. Zwłaszcza, że nasz powiat, wkłada sporo pracy w tworzenie turystycznego wizerunku. W Lidzbarku nie ma żadnej knajpy z takimi daniami, za to samych pizzerii, naliczyłam 6....

    Ocena komentarza: poniżej poziomu (-1) ! - + odpowiedz na ten komentarz

  3. a. grabowski #308825 | 83.9.*.* 30 cze 2011 09:59

    Z żalem stwierdzam, że niestety te potrawy stały się już prawie warmińskimi, mazurskimi i ogólnopolskimi. I nie mam nic przeciwko tym potrawom, choć wolałbym trafić na Warmii na nieco inne :-)

    Ocena komentarza: warty uwagi (4) ! - + odpowiedz na ten komentarz

  4. Baba Blond #308773 | 82.177.*.* 30 cze 2011 09:17

    Aaaaaj! Gyros, kebab, zapiekanka i pizza ....warmińskie potrawy !!!

    Ocena komentarza: poniżej poziomu (-4) ! - + odpowiedz na ten komentarz

  5. a.grabowski #308162 | 83.9.*.* 29 cze 2011 20:35

    no i dobrze zrozumiałeś Adamie :) Pozdrawiam skądinąd miłą właścicielkę baru :), który będzie otwarty.

    Ocena komentarza: warty uwagi (4) ! - + odpowiedz na ten komentarz

  6. Adam #308095 | 87.206.*.* 29 cze 2011 19:40

    Do Anka: ja to zrozumiałem jako ironię, kpinę - tu piękna Warmia, a w knajpie zamiast placków kartoflanych czy pierogów z kapustą - te wszystkie gyrosy.

    Ocena komentarza: warty uwagi (4) ! - + odpowiedz na ten komentarz

  7. Anka #308007 | 95.49.*.* 29 cze 2011 17:37

    "wkrótce otwarty zostanie też bar z typowo warmińskimi daniami takimi jak: gyros, kebab, zapiekanka, pizza..." Cóż to za bzdury? Przecież to potrawy charakterystyczne dla kuchni orientalnej, bałkańskiej, śródziemnomorskiej a nie polskiej,tudzież pruskiej, a już napewno nie warmińskiej!! Żenada....

    Ocena komentarza: poniżej poziomu (-3) ! - + odpowiedz na ten komentarz

Polecamy