Morąg: zamek z duchem

Prywatny właściciel mocno zrujnowanego zamku zabrał się energicznie za odbudowę. Planuje m.in. rekonstrukcję wieży ostatecznej obrony, prawego skrzydła zamku oraz mostku zwodzonego, prowadzącego do kościoła. Rozpoczął też remont jednego z pomieszczeń, w którym powstanie karczma. Mimo tych intensywnych prac zamek jest cały czas dostępny dla zwiedzających od 9.30. do zmierzchu.

Zamek na wyspie

Budowę zamku rozpoczęto w 1280 roku nad jeziorem Morąg. Od strony zachodniej i południowej zamek otoczony był przez jezioro, natomiast z pozostałych dwóch stron przekopano fosę. Ciekawostką jest, że Morąg był prawie do połowy XIX wieku wyspą, którą otaczały wody wielkości jeziora Narie.
— Możemy to odczytać z dziewiętnastowiecznych niemieckich planów — potwierdza Wojciech Wasilewski, obecny właściciel zamku krzyżackiego w Morągu. — Dowodem na to są bagniste tereny między innymi na Kolonii Warszawskiej oraz "alejkach", które niedawno osuszano — dodaje. Założenie zamku powstało na planie zbliżonym do trapezu. W części południowo — wschodniej znajdował się podpiwniczony budynek mieszkalny, do którego przylegały mury obronne, wewnątrz których powstał dziedziniec. Cały wzgórze zamkowe otaczały długie mury, a w ich narożu od strony południowej znajdowała się kwadratowa wieża, natomiast na narożniku północno zachodnim znajdowała się wieża strzegąca przejazdu bramnego. Warownię otaczała szeroka i głęboka fosa. W 1331 roku rozbudowano założenie na potrzeby urzędu wójta krzyżackiego. Prace trwały przez pięćdziesiąt lat i ostatecznie zamek osiągnął kształt litery "L". We wschodnim narożniku postawiono wieżę ostatecznej obrony, która miała u podnóża kształt okręgu, natomiast wyżej ośmioboku. Na razie odbudowana jest pierwsza kondygnacja budynku. Po zrekonstruowaniu całości wieża będzie ogólnodostępna.
— Mam zamiar w przyszłości odbudować całą wieżę ostatecznej obrony, będzie to najwyższa wieża na Warmii i Mazurach oraz Powiślu — opowiada pan Wojciech. — Miałaby około 60 metrów wysokości, byłaby porównywalna z 20-piętrowym wieżowcem. Ponieważ Morąg leży na wzgórzu, będzie to najwyższy punkt widokowy, z którego można będzie można zobaczyć nawet morze. Jej forma będzie zaczerpnięta z epitafium Dohnów, które znajduje się w Muzeum im. J.G. Herdera w Morągu. Obecnie trwają ustalenia z konserwatorem zabytków.

Krzyżacka stolica

W 1440 roku w wyniku niezadowolenia mieszczan z krzyżackich rządów powstał Związek Pruski. Zorganizowano powstanie, którego skutkiem było zajęcie zamków i miast przez powstańców. Następnie wybuchła wojna, która trwała trzynaście lat. Ostatecznie w 1461 roku udało się zakonowi odzyskać większość swojego wcześniejszego majątku, w tym zamek w Morągu.
Po pokoju toruńskim w 1466 roku Morąg był przez rok stolicą państwa krzyżackiego, ponieważ zamieszkał tu Wielki Mistrz Krzyżacki Henryk Reuss von Plauen. Według prawa krzyżackiego stolica państwa była tam, gdzie mieszkał Wielki Mistrz. Po sekularyzacji państwa krzyżackiego, zamek w Morągu stał się siedzibą książęcego starosty.

Dohnowie, czyli początek upadku

Został nim Piotr zu Dohna, który wraz z licznymi dobrami w okolicach Morąga, dostał także w 70-letnią dzierżawę morąski zamek oraz fundusze na jego rozbudowę. W późniejszym czasie Dohnowie zbudowali sobie przylegający do murów miejskich pałac, a opuszczony zamek zaczął podupadać. Przez wieki trwała systematyczna rozbiórka zamku i ostatecznie pozostało jedynie renesansowe, północno — zachodnie skrzydło. W zamku na przestrzeni lat mieściły się: kaplica kalwińska, sąd, więzienie, archiwum, kino, dyskoteka, aż w końcu w 2001 roku przeszedł w ręce prywatne.

Mostkiem do kościoła

Natychmiast rozpoczęto prace ratownicze i badawcze, odkryto między innymi dobrze zachowane, renesansowe polichromie. Całe założenie zamkowe zostało kompleksowo odkopane i przebadane archeologicznie. Obecnie częściowo odbudowano fundamenty budowli, murów obronnych, zrekonstruowano pierwsze kondygnacje dwóch wież oraz odtworzono fosę.
Budynek ma ciekawe fundamenty. W przeciwieństwie do innych podobnych budowli nie jest postawiony na dębowych konstrukcjach. Jego fundamenty tworzą luźne głazy narzutowe. Ponadto zamek w Morągu był najprawdopodobniej jedynym zamkiem w państwie krzyżackim, który był połączony mostkiem zwodzonym z kościołem miejskim. Istnieją plany rekonstrukcji mostku zwodzonego i budowy sali weselnej w jednym ze skrzydeł. Będzie to ogromna atrakcja dla.
Właściciel zamku w jednej z sal chce urządzić karczmę. Karczma będzie urządzona w stylu historycznym — mieszanka średniowiecza i wczesnego renesansu. Jadłospis będzie tradycyjny i regionalny.

Pstryk ... i noc poślubna

Dziedziniec zamkowy jest udostępniany na wszelkie imprezy plenerowe, zaś wnętrza często służą do sesji zdjęciowych. Chętnie fotografują się tu nowożeńcy, którzy w zamku mogą również wynająć pokój na noc poślubną. Dużym zainteresowaniem cieszą się wieczorne polowania na duchy aparatami cyfrowymi.

Duch zamkowy

Legenda o duchu 14-letniej Barbary jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. W zamku krzyżackim w Morągu mieściła się Wieża Czarownic, w której przetrzymywano kobiety oskarżone o czary i za przestępstwa. Barbara Schwann została skazana za dzieciobójstwo — udusiła i zakopała własne dziecko, które prawdopodobnie było wynikiem gwałtu. Egzekucja odbyła się 22 lipca 1749 roku. Barbara została poddana wymyślnym torturom, między innymi łamaniu kołem. Odcięto jej głowę, którą następnie wbito na pikę i wystawiono na widok publiczny. Zwrócona twarzą do miasta, przez wiele tygodni wisiała na murach morąskich jako dowód, że żadna zbrodnia nie może ujść bezkarnie. Duch dziewczyny ukazuje się w zamkowych pokojach, im bliżej rocznicy jej śmierci tym częściej można poczuć jej obecność.
Milena Falkowska

Zobacz nowsze zdjęcia