Diaspora żydowska w Gołdapi nigdy nie była zbyt liczna. Żydzi zaczęli osiedlać się w mieście dopiero na początku XIX wieku. Pozostały po nich resztki dwóch cmentarzy.
Co prawda Żydzi na terenie państwa krzyżackiego pojawili się jeszcze w XIII wieku, to jednak nigdy nie stanowili tak znaczącej grupy ludności jak w sąsiednim Królestwie Polskim. Przez wieki ograniczano ich prawa. W 1663 roku elektor pruski nakazał wygnanie starozakonnych z Prus. W 1773 roku zakazano im osiedlania się na wsi. Do końca XVIII wieku na terenie Prus Wschodnich mieszkało jednak nie więcej niż 1000 Żydów.
W XIX wieku pruscy władcy zliberalizowali swoja politykę wobec Żydów. Do Prus Wschodnich napłynęła wtedy spora grupa Żydów. W poł. XIX wieku było ich ok. 10 tysięcy. Z tego kilkadziesiąt osób osiedliło się w Gołdapi. W 1890 roku mieszkało ich 159, co nie stanowiło nawet 0,5% ogólnej liczby mieszkańców Gołdapi.
Gołdapscy Żydzi zajmowali się przede wszystkim handlem.
Zagłada gołdapskich Żydów zaczęła się w II połowie lat 30-tych. W nocy z 9 na 10 listopada 1938 naziści spalili synagogę, która rozebrano. Obok miejsca gdzie stała stoi teraz pamiątkowy obelisk (zbieg ulic Szkolnej i Armii Krajowej). Spora część gołdapskich Żydów w latach 3o-tych wyjechała z Gołdapi. W 1939 roku w mieście zostało 29 Żydów. Większość z nich została zamordowana.
Przed wojną w Gołdapi istniały dwa żydowskie cmentarze: stary i nowy. na tym pierwszym zachowało się kilka nagrobków, najstarszy z 1860 roku. W 1989 roku cmentarz został uporządkowany. Znajduje się przy ulicy Cmentarnej.
Nowy cmentarz żydowski w Gołdapi został założony w końcu XIX wieku. Zachowało się na nim około 20 nagrobków.
Igor Hrywna
Igor Hrywna
Komentarze (0) pokaż wszystkie komentarze w serwisie
Dodaj komentarz Odśwież
Dodawaj komentarze jako zarejestrowany użytkownik - zaloguj się lub wejdź przez