Ełk: pozostałości pomnika regimentu piechoty Hindenburga

Ełk z racji przygranicznego położenia był miastem garnizonowym. Stacjonowały tu oddziały piechoty i dragonów. W latach 1788-1792 stacjonował tu Regiment Dragonów zwanych „bośniakami” (zobacz historię tej formacji). Ich dowódcą był Heinrich Johann Günther. W trakcie insurekcji kościuszkowskiej generał Günther i jego żołnierze walczyli przeciwko oddziałom polskim z Podlasia. Organizatorem powstania na Podlasiu był absolwent Szkoły Rycerskiej Andrzej Karwowski. 10 lipca 1794 roku Günther poniósł porażkę w starciu z Karwowskim pod Kolnem, ale 18 lipca losy odwróciły się i Karwowski został pobity nieopodal wsi Dębnik w pobliżu ujścia Pisy do Narwi. Walczył on jeszcze w Legionach Dąbrowskiego oraz w czasie wojen napoleońskich, niemniej jednak wielkiej sławy żołnierskiej nie zdobył.
Günther zasłużył na pochwały wybitnego niemieckiego historyka Mazur Maxa Toeppena oraz wdzięczność ełczan z racji zasług dla miasta. Od schyłku XIX wieku do końca I wojny światowej stacjonowały w Ełku 2. Masurisches Infantrie-Regiment Nr 147 czyli 147. Pułk Piechoty (2. Mazurski) oraz Pommersches Dragoner-Regiment von Wedel Nr 11 czyli 11. Pomorski Pułk Dragonów im. Von Wedla. Obie jednostki wchodziły w skład 37. Dywizji Piechoty ze sztabem w Olsztynie. Żołnierzami 37. Dywizji byli przede wszystkim mieszkańcy Prus Wschodnich. Dywizja brała udział między innymi w bitwach: pod Tannenbergiem, nad Jeziorami Mazurskimi (wrzesień 1914), pod Gorlicami (maj 1915). W grudniu 1916 roku została przerzucona na front zachodni, w 1918 roku wzięła udział w drugiej bitwie nad Marną. Dywizja została rozformowana w 1919 roku.
Pierwsza wojna światowa stanowi bardzo ważna cezurę w dziejach miasta i całych Mazur. 18 sierpnia 1914 roku doszło do walk rosyjsko-niemieckich na przedmieściach Ełku, następnego dnia do miasta wkroczyli Rosjanie. Po zwycięstwie pod Tannenbergiem (sierpień 1914) siły niemieckie przystąpiły do akcji wypierania oddziałów carskich z Prus. 10 września oddziały generała Kurta von Morgena zajęły Ełk. Jak się okazało, nie oznaczało to jeszcze końca wojny dla Ełku. W październiku doszło do ciężkich walk w mieście i okolicy, miasto zostało ponownie zajęte przez wojska rosyjskie. Szczególnie niszczącą dla miasta bitwę stoczono w lutym 1915 roku. W mieście pojawiły się okopy. W nocy z 12 na 13 lutego odziały rosyjskie rozpoczęły odwrót, 14 lutego żołnierze niemieccy dowodzeni przez Adalberta von Falka weszli do miasta. Poległych wówczas żołnierzy pochowano na malowniczym wzgórzu Pielakornia nieopodal wsi Talusy (pow. ełcki). Jest to jeden z najbardziej wyjątkowych cmentarzy wojennych na Mazurach.

16 lutego w oswobodzonym Ełku pojawił się sam cesarz Wilhelm II. Dzień później cesarz przysięgał, że uczyni wszystko, co w ludzkiej mocy, aby z ruin powstało nowe, świeże życie.
Po wydarzeniach lat pierwszej wojny światowej ogromna część Mazurów poczuła się związana na dobre i złe z państwem niemieckim. Ostatnie resztki świadomości przednarodowej Mazurów ugięły się przed ogólnoniemieckim patriotyzmem. Szybka odbudowa finansowana przez państwo oraz prywatnych darczyńców wzmacniała przywiązanie do Niemiec. Miasto Ełk w dziele odbudowy uzyskało pomoc rejencji opolskiej.

Postać Paula von Hindenburga, zwycięzcy spod Tannenbergu i wyzwoliciela Mazur, zaczęto otaczać kultem. Hindenburg został honorowym obywatelem Ełku, Bahnhofstrasse została na jego cześć przemianowana na Hindenburgstrasse. W 1925 roku zaproszono go na pięćsetną rocznicę urodzin Ełku, nie skorzystał jednak z zaproszenia. W związku z tym członek ełckiego Zrzeszenia Sportowego „Masovia” Franz Dziadek pobiegł do Berlina ze specjalnym dyplomem okolicznościowym z wyrazami wdzięczności za wyzwolenie spod okupacji rosyjskiej.

W Parku Luizy pojawiły się trzy pomniki. Najwcześniej stanął monument poświęcony Hindenburgowi. Później upamiętniono także poległych dragonów i żołnierzy ze 147. Mazurskiego Pułku Piechoty, który po zmianie nazwy oficjalnie nazywał się 2. Masurisches Infanterie-Regiment „Generalfeldmarschall v. Hindenburg” Nr 147 (2. Mazurski Pułk Piechoty „Feldmarszałek von Hindenburg” Nr 147) W czasie prac w parku odsłonięto pozostałości po tym ostatnim pomniku.