Mazurskie szlaki turystyczne: mosty w Botkunach i okolice

Linię położono na terenie polodowcowym, poprzecinanym głębokimi dolinami i wąwozami; dlatego też wybudowano kilkanaście obiektów inżynieryjnych typowych dla terenów górskich, wśród których najciekawszymi są wiadukty w Stańczykach, Kiepojciach i Botkunach. Wszystkie one miały być dowodem potęgi Prus. Dwa trzyprzęsłowe wiadukty w Botkunach znajdują się w lesie 5 kilometrów na wschód od Gołdapi. Ich przęsła łączą brzegi doliny rzeki Jarki. Mosty mają około 15 metrów wysokości i 50 m długości. Są dobrze ukryte pośród drzew i gęstych zarośli. Przez jeden z nich biegnie piaszczysta droga – można ją przejechać i nawet nie zauważyć … mostu!

Jarka jest rzeką trzeciego rzędu, górnym odcinkiem Gołdapy, o długości 32,4 km. Powierzchnia zlewni wynosi 237,1 km2. Jej źródła znajdują się w masywie Magdalenki na północny-zachód od Kowali Oleckich. Jarka zbiera wodę z bardzo wielu strumieni i strumyków; większe dopływy to Dzięgielka, Lakielska Struga i Górny Potok, łączący Wilkaskę i Pogorzelską Strugę. Ujście Jarki do jeziora Gołdap znajduje się około 300 m od wypływu rzeki Gołdapy. Brzegi rzeki są łatwo dostępne. Wije się ona zakolami i tworzy piękne meandry. Przy wiaduktach płynie wartkim, głośnym strumieniem. Jest spokojna w okolicach wsi Bronisze. Można tutaj zaobserwować jelenie, sarny i łosie. Jest ich dużo. Okoliczna Puszcza Romincka przez stulecia była rewirem łowieckim władców Prus. W połowie XIX stulecia rozpoczęto w niej planowaną gospodarkę łowiecką, a jeleń romincki stał się światowym symbolem sukcesów myśliwskich.

Gołdap. W lesie na północ od miasta przy granicy z obwodem kaliningradzkim znajduje się sanatorium uzdrowiskowe. W 1939 bądź 1940 r. na tym terenie utworzono ośrodek badawczy Luftwaffe, mający zajmować się pracami nad silnikami rakietowymi. W 1943 r. przeniesiono tutaj z Puszczy Piskiej kwaterę dowództwa Luftwaffe. Zbudowano także stanowisko dla pociągu Goeringa – w wykopie maskowanym siatkami. Obiekt posiadał kryptonim „Robinson”. Znajdowała się tutaj eksperymentalna hamownia silników odrzutowych. W kompleksie Robinson wybudowano min. ciężki schron przeciwlotniczy, dwa schrony do pracy sztabowej ze stopami strunobetonowymi, sześć obiektów ceglanych i trzy duże zbiorniki przeciwpożarowe. Z Puszczy Rominckiej w latach 1941-1944 kierowano akcjami niemieckiego lotnictwa wojskowego od Atlantyku po Rosję i od Norwegii po Egipt.
Przy głównym budynku sanatorium Wital Kumiecie Zdrój usytuowany jest niewielki pomnik poświęcony kobietom internowanym tutaj w 1982 roku. Ośrodek Odosobnienia dla Kobiet w Gołdapi był jednym z kilku ośrodków, jakie powstały w Polsce po 13 grudnia 1981 r. Okres przetrzymywania trwał od 6 stycznia do 24 lipca 1982 r. Ogółem w ośrodku przebywały 392 kobiety.
Andrzej Malinowski