Olsztyn jak Wenecja - zobacz śmiały projekt wodnych szlaków

Praktycznie wszystkie miasta, mające w swoich granicach szlaki wodne, próbują z mniejszym lub większym powodzeniem zaproponować turystom zwiedzanie miasta właśnie tym sposobem. Czy Olsztyn też ma szanse oferować coś więcej, niż tylko tradycyjne spływy fragmentami Łyny do elektrowni w Wadągu?
Bardzo śmiałą, powiedziałbym nawet futurystyczną wizję miejskiej komunikacji wodnej w Olsztynie ma Stowarzyszenie Forum Rozwoju Olsztyna. Projekt zakłada nie tylko wykorzystanie (po ewentualnym udrożnieniu) obecnie istniejących w mieście szlaków wodnych, ale też utworzenie nowych, w tym częściowe odtworzenie istniejącego niegdyś, osuszonego w 1882 roku jeziora Fajferek (teren obecnych ogródków działkowych w okolicy ul. Warszawskiej, Jagiełły i Jagiellończyka).
Oto główne założenia tej koncepcji, określanej w skrócie hasłem Kajak Miejski.
Kajak Miejski to przede wszystkim pomysł na produkt turystyczny Olsztyna. Projekt opiera się na koncepcji utworzenia sieci przystani wodnych i tras, które można by pokonać nie wychodząc z kajaka. Trasy te byłyby powiązane ze ścieżkami pieszymi i rowerowymi.
Sieć wskazywałaby także miejsca noclegowe. Wśród tych miejsc znalazły się:
- hotele tj. Park, Manor, Kur, Kopernik, Na Skarpie, Wileński,
- tanie miejsca noclegowe: Domy Studenckie w Kortowie, Podgrodzie, pensjonaty nad Zatoką Kopernika (Jezioro Krzywe),
- kempingi Wanda i Ukiel, a także pole namiotowe w Parku Młodzieży (północny brzeg Jeziora Długiego i okolice Mostu Smętka).
Turysta na szlaku znalazłby pomoc w punktach informacji turystycznej, zlokalizowanych nie tylko w śródmieściu czy na Starym Mieście, ale też w okolicy Hotelu Park, CEIKu, Bramy Zachodniej (w miejscu obecnej giełdy samochodowej), okolicy Toru Motocrossowego, oraz przede wszystkim na dworcach kolejowych:
- Zachodnim, który byłby pierwszym przystankiem dla turystów jadących od strony: południowej (Warszawa), zachodniej (Iława) i północno-zachodniej (Gdańsk, Elbląg),
- Głównym (dla turystów podążających z Mazur).

PRZYSTANIE
JEZIORO KRZYWE
Łupstych - Przystań najdalej wysunięta na zachód i jednocześnie dobre miejsce do rozpoczęcia pieszych i rowerowych wędrówek w tej części powiatu olsztyńskiego np. do Gietrzwałdu.
Kemping "Ukiel" - Stacja typowo-noclegowa.
Gutkowo - pierwsza przystań kajakowa dla wjeżdżających do Olsztyna samochodami od strony Morąga. W przyszłości z pewnością stacja typowo osiedlowa. Przy okazji warto odwiedzić XIV-wieczny kościół na wzgórzu.
Jezioro Tyrsko - to drugie miejsce w którym ulica Bałtycka przebiega dość blisko jeziora. Wariantowo to miejsce, w którym poprowadzony jest kanał do Jeziora Tyrsko (Żbik), nad którym znajduje się ogromny hotel. Nad kanałem przebiegałoby torowisko. W tym miejscu naturalne byłoby utworzenie letniego przystanku kolejki miejskiej.
Likusy - stacja osiedlowa, warto jej dokładną lokalizację rozpatrywać pod kątem przyszłego połączenia ze stacją kolejki miejskiej i park & ride dla Redykajn. W pobliżu jest także pętla autobusu miejskiego oraz Hotel Kur.
Słoneczna Polana - wg planu to jedna z kilku dużych przystani żeglarskich. Zauważmy, że to najbliższa przystań od strony lotniska i aeroklubu.
Przystań "Jodłowa" - jedna z remontowanych przystani. Ważne miejsce dla żaglówek, łódek, smoczych łodzi i kajaków.
Kemping "Wanda" - przystanek związany z możliwościami noclegowymi.
Dajtki - przystanek na Zatoce Miłej w osiedlu Dajtki. Łatwo tu dotrzeć od strony wspomnianego wcześniej park & ride.
Przystań "Warmii" - duża przystań, a w przyszłości być może miejsce w którym rozpoczyna się przesmyk do Jeziora Czarnego i miejsce stacji kolejki miejskiej.
Plaża miejska - z oczywistych względów miejsce, w którym można rozpocząć wyprawę kajakową. To także wypływ Kortówki w kierunku Jeziora Kortowskiego.
Jagiellończyka - po wypłynięciu z Jeziora Krzywego turysta będzie przekraczał Al. Schumana i nasyp kolejowy (w tunelach), później Kortówka płynie prosto aż do skrzyżowania Jagiellończyka z Armii Krajowej. W pobliżu znajduje się cmentarz żołnierzy poległych w II Wojnie Światowej. Po drodze znajduje się odpływ do kanału Fajferek.
Hotel Omega - w wariancie, w którym buduje się kanał Krzywe-Kortowskie łączący oba jeziora, dość prawdopodobne jest że swoją przystań chciałby mieć hotel znany kiedyś jako Novotel.
Dajtki (Jezioro Kortowskie) - tu powinna być możliwość przesiadki na kolejkę miejską. W miejscu obecnej giełdy samochodowej znajduje się świetne miejsce na Park&Ride. To miejsce w którym dwa największe jeziora Olsztyna są najbliżej siebie.

Przystań UWM - bardzo dobre i utrzymane w na wysokim poziomie już dziś miejsce do rozpoczęcia wyprawy kajakowej.
Plaża w Kortowie – w pobliżu Kortówka kontynuuje swój bieg. Tuż przy plaży znajduje się Eksperyment Kortowski. W tym miejscu konieczne jest przenoszenie kajaka. Warto zatrzymać się na dzień lub dwa; w pobliżu duża baza noclegowa i sportowa oraz piękna panorama Olsztyna z górki kortowskiej.
Centrum Akwakultury UWM - to już miejsce po przeciwnej stronie alei Warszawskiej. W tym miejscu od Kortówki odchodzi rów, który mógłby być poszerzony, a dzięki temu z Kortowa szybciej dopłynęłoby się do centrum miasta.
Hotel Park - świetlne miejsce startowe dla wjeżdżających od strony Olsztynka i Warszawy. To często pierwsze zetknięcie z Olsztynem. Ok. 300 metrów dalej Kortówka wpływa do Łyny.
ŁYNA
Bartąg - To stacja już poza granicami administracyjnymi miasta, choć coraz bardziej miejska, bo miasto rozbudowuje się w tym kierunku. Dla turystów poszukujących śladów historycznych Warmii miejsce warte odwiedzenia. Około kilometra od Łyny znajduje się stacja kolejowa, która mogłaby być miejscem startowym dla odwiedzających Olsztyn. W przyszłości w pobliżu będzie przebiegać obwodnica Olsztyna.
Wilczyńskiego - To typowa stacja komunikacyjna, która mogłaby powstać w przypadku przedłużenia ulicy Wilczyńskiego do alei Warszawskiej.
Brzeziny (Kortówka) - pierwsza miejska przystań na Łynie.
Posorty - Postój znajdowałby się w okolicy mostu przy ulicy Tuwima. Możliwość przesiadki do autobusu, a w przyszłości tramwaju na Nagórki i Jaroty oraz do Kortowa. To także postój dla mieszkańców południowej części Osiedla Mleczna.
Osiedle Mleczna - W środkowej części odcinka Łyny pomiędzy mostami na ul. Tuwima i Obrońców Tobruku znajduje się mały kanalik, który poszerzony mógłby służyć kajakom. Wtedy praktycznie dałoby się podpłynąć pod bloki osiedla zlokalizowanego przy ulicach Iwaszkiewicza i Gałczyńskiego.
Podgrodzie (Obrońców Tobruku) - W tym miejscu swój dopływ z jednej strony ma Kanał Nagórki (tak go nazwaliśmy), a z drugiej mógłby dopływać Kanał Fajferek prowadzący do zbiornika o tej samej nazwie i dalej m.in. do Dworca Zachodniego.
Niepodległości - ważne miejsce komunikacyjne i brama wejściowa do Parku Centralnego.
Park Centralny / Zakole Łyny - To miejsce które powinno bardzo się zmienić w ciągu kilku lat. Liczymy na to. Dla nas to wyjątkowe miejsce.
Poczta - Jeden z bardzo wąskich kanalików w Parku Centralnym biegnie w kierunku ścisłego centrum. Dzięki niemu dałoby się dopłynąć kajakiem w okolice ratusza (250 metrów w linii prostej) i Wysokiej Bramy (260 metrów). Przystań znajdowałaby się na tyłach budynku Poczty Polskiej przy ul. Pieniężnego.
Most Św. Jana - Poza oczywistą funkcją komunikacyjną, warto zauważyć że niecałe 500 metrów od tego miejsca znajdowałaby się przystań nad Jeziorkiem Fajferek.
Podzamcze / Wodospad / Wiadukty (Dw. Zachodni) - to miejsce wyjątkowe, ze względu na zabytkową część Olsztyna, ale też na możliwość otwarcia dostępu do tego miejsca od strony Dworca Zachodniego (przedłużonym peronem).
Nad Jarem (Koszary Dragonów) - Jeden z niewielu mostów na Łynie w Lesie Miejskim znajduje się właśnie w przedłużeniu ulicy Nad Jarem. Szlak rowerowy w tym miejscu łączyłby Osiedle nad Jeziorem Długim z Zatorzem i Osiedlem Kościuszki..
Browary Park - To miejsce oznaczone z myślą o mieszkańcach nowego osiedla, ale też tych podążających do Łyny wzdłuż wąwozu obok nowego osiedla.
Jakubowo - Liczymy że w przyszłości to będzie świetne miejsce do wypoczynku.
Las Miejski - W tej okolicy można wśród zieleni pojeździć rowerem, skorzystać z atrakcji parku linowego, zapoznać się z historią Stadionu Leśnego. Przystań kajakowa w tym miejscu dawałaby możliwość szybkiego dotarcia do Jeziora Długiego w części północnej. To także świetne miejsce dla pola namiotowego.
Jezioro Siginek - Małe jeziorko znajduje się 200 metrów od Łyny. To także szansa na przyciągnięcie na szlak mieszkańców osiedla Redykajny, które zaczyna się tuż za jeziorkiem.
Elektrownia - to ostatnia z olsztyńskich przystani na Łynie. Tu wpływa do Łyny rzeka Wadąg. Warto byłoby stworzyć tam miejsce do odbioru (przewożenia w inne miejsce) kajaków, oraz ewentualnego dojazdu do centrum, np. odjazdy busika.
WADĄG
Myki - Tu zaczynałaby się trasa kajaka miejskiego, mimo iż stacja nie znajdowałaby się w granicach administracyjnych Olsztyna. To miejsce, do którego miałoby szanse dotrzeć wielu uczestników wypraw kajakowych po szlakach na północ i wschód od Olsztyna. Do tego miejsca nad Jeziorem Wadąg mogłyby przypływać kajaki z Barczewa, Tumian, Dadaju, a nawet Pasymia(!). To właściwie kajakowa brama wschodnia stolicy Warmii i Mazur.
Jagiellońska - To stacja w okolicy wsi Wadąg. Tam schodzą się cztery drogi i przechodzą w jedną na moście ulicy Jagiellońskiej. To szansa że część turystów chciałaby tam zaczynać spływ kajakiem.
Kieźliny - Rzeczka która dopływa do rzeki Wadąg z kierunku wsi Kieźliny i zlokalizowanej tam pętli autobusowej, mógłby być w naturalny sposób wykorzystana.
Wojska Polskiego - To przystań w okolicy ważnego szlaku komunikacyjnego z kierunku północnego (Dobre Miasto, Lidzbark Warmiński, Bartoszyce, Bezledy). Z pewnością część turystów trafiałaby do kajaka miejskiego już w tym miejscu, choć z prądem nie da się już daleko płynąć, bo tylko do najbliższej stacji, jaką byłaby Elektrownia u ujścia rzeki Wadąg do Łyny.
KANAŁ NAGÓRKI
Sikorskiego (Dywizjonu 303) - To stacja w okolicy ulicy Sikorskiego oraz osiedla przy ulicy Dywizjonu 303.
Muzeum Przyrody - Stacja w pobliżu mało znanego wśród mieszkańców i turystów muzeum, położonego w świetnym miejscu, tuż nad skarpą, z której roztacza się widok na znaczną część zachodniego Olsztyna. Stworzenie tej stacji dawałoby możliwość dotarcia do muzeum bez konieczności przejazdu przez magazynową ulicę Metalową.
Nagórki (Krasickiego)- To przystań skierowana do mieszkańców największych osiedli Olsztyna, która zlokalizowana w okolicy skrzyżowania dwóch ciągów komunikacyjnych powinna przyciągnąć sporo mieszkańców.
KANAŁ JAROTY
Osiedle Generałów - To stacja w miejscu, gdzie znajduje się spory plac zabaw, a z tej przestrzeni korzystają mieszkańcy trzech osiedli.
Jaroty - To stacja dla mieszkańców dużego osiedla, usytuowana w pobliżu ulicy Sikorskiego i Wilczyńskiego, a w przyszłości także przystanku tramwajowego.
KANAŁ I JEZIORKO FAJFEREK
Korczaka/Polna - W dolinie kanału Fajferek, pomiędzy dwoma osiedlami jest świetne miejsce do zrobienia małego postoju.
Warmia Tower - Wierzymy, że inwestor byłby zainteresowany stworzeniem obok wysokościowca małej przystani.
Dom Andersonów - Dziś to bardzo zaniedbany budynek ZBKiL. Po wielu rozbudowach stracił swój pierwotny charakter. Z pewnością szanse na jego rewitalizację wzrosłyby w przypadku gdyby był położony nad wodą: Jeziorkiem Fajferek (tak kiedyś było!) lub samym kanałem.
SMS - Szkoła Mistrzostwa Sportowego wraz ze swoją infrastrukturą (boiska orlik) świetnie wpisywałyby się w pomysł stworzenia przystani i płytkiego akwenu do nauki pływania małymi żaglówkami i nie tylko.
Bet Tahara - Przy ul. Zyndrama z Maszkowic ma powstać centrum międzykulturowe. Będzie to miejsce aktywnie wpisujące się w wydarzenia kulturalne, które z pewnością mogłyby zainteresować także turystów. Równoległa uliczka Królowej Jadwigi całe piękno skupia na swoim mało znanym końcu. Miejsce pomiędzy tymi ulicami nad brzegiem Jeziorka Fajferek miałoby bardzo pozytywny wpływ na rewitalizację tych zaniedbanych ulic.
Dworzec Zachodni (Kanał Fajferek) - W miejscu w którym znajduje się targowisko miejskie byłaby przystań dla wysiadających na Dworcu Zachodnim. Kanał powinien być tak przeprowadzony, by jak najmniej ingerować w targowisko.
JEZIORO DŁUGIE
Dworzec Zachodni (Jezioro Długie) - Przystań nad Jeziorem Długim jak najbliżej Dworca Zachodniego dałaby jeszcze większe szanse przesiadki z pociągu do kajaka. W całym projekcie Jezioro Długie miałoby być szlakiem do Parku Młodzieży, który jest dla nas.
Liceum Akademickie- To miejsce nieodległe od plaży miejskiej nad Jeziorem Krzywym i zagospodarowanie tego szlaku pieszego nadawałoby większej spójności schematowi kajaka miejskiego. Tym bardziej że przy zagospodarowaniu brzegów Jeziora Krzywego mówiło się o ewentualnym połączeniu z Jeziorem Czarnym, które jest jeszcze bliżej Jeziora Długiego, co przejście piesze kajakarzy skracałoby dwukrotnie tj. do 300 metrów.
Osiedle nad Jeziorem Długim - Możliwość przybicia do brzegu i zaparkowania kajaka powinna być także w pobliżu mostu nad Jeziorem Długim. Wynika to z faktu, iż szlak kajakowy przecięty jest w tym miejscu szlakiem pieszym i rowerowym.
Las Miejski (Jezioro Długie) - Północny brzeg Jeziora Długiego to miejsce wymarzone na Park Młodzieży i szlak do Mostu Smętka i przystani Las Miejski (Łyna) oraz Jakubowa, Parku Linowego itd.

Warto przyjrzeć się tej mapie. Można na niej znaleźć wszystkie opisane punkty i przeanalizować ich wzajemne powiązania szlakami wodnymi.

Zdaniem autora projektu:
Zobaczmy na koniec, co o tym pomyśle mówi sam pomysłodawca - Karol Majchrzak:
Dzisiaj istnieje szlak Łyny i Wadągu. Tam też są organizowane spływy PTTK, Olsztyn Aktywnie.
Jeśli ktoś lubi dość nietypowe atrakcje to można przepłynąć się także Kortówką, ale tu kilka uwag:
- na odcinku od Krzywego do Kortowskiego szlak jest zarośnięty, a w kwietniu gdy jeszcze nie jest zarośnięty można przepłynąć ok. 80% długości Kortówki na odcinku łączącym jeziora Krzywe i Kortowskie. Pozostałe 20% znajduje się w rurze od ulicy Jagiellończyka do Saperskiej. Tam niezależnie od pory roku konieczna jest przenoska.
- Na odcinku z Jez. Kortowskiego do Łyny prawie nie ma przeszkód poza źle zbudowanym mostkiem na stadionie w Kortowie, rurą ciepłowniczą przed al. Warszawską i "eksperymentem kortowskim" przy plaży w Kortowie. Za al. Warszawską już jest świeżo i szeroko, chyba że drzewo zwali bóbr, który zamieszkał przy skrzyżowaniu ulic Warszawskiej i Dybowskiego (od strony Brzezin, tuż obok Centrum Akwakultury UWM).
Tunele pod alejami: Warszawską i Schumana oraz nasypem kolejowym są możliwe do przepłynięcia, ale jest to trasa dla miłośników spływów nietypowych. Jakieś podświetlenie zupełnie odmieniałoby klimat tego pływania.
Po szlaku Fajferka pozostały ślady wodne. Ten szlak wymagałby największych inwestycji. Taki szlak kiedyś istniał, ale ponad 100 lat temu został osuszony i dziś mamy tam ogródki działkowe. Fajferek dawałby dużo możliwości integracji z Jez. Długim, Dw. Zachodnim i samym Starem Miastem. Te możliwości wzrosłyby, gdyby przedłużyć Kanał Nagórki, tj. dopływ Łyny wpadający do głównej rzeki w okolicach Obrońców Tobruku. Tym kanałem da się dopłynąć prawie do al. Sikorskiego(!). Generalnie to kanały poprowadzone po istniejących ale wąskich dziś ciekaw wodnych włączałyby do sieci tras duże osiedla Nagórki i Jaroty.
Kajak Miejski w wersji z kanałami dawałby możliwości utworzenia zimą atrakcyjnych tras dla łyżwiarzy. Z Nagórek w okolice Starej Warszawskiej i starówki można by dotrzeć na łyżwach praktycznie w 10 minut!

Opr. ab w oparciu o materiały ze strony www.kajakmiejski.pl

Autorzy projektu przepłynęli wszystkie dostępne dziś odcinki projektowanej trasy (zobacz na tej mapie)

Schemat rozwiązania w miejscu obecnej giełdy samochodowej

Schemat powiązań szlaków w okolicy Dworca Zachodniego

Schemat koncepcji powiązania szlaku z projektowanym Parkiem Młodzieżowym