Rodele - pałac z XIX wieku

Historia wsi Rodele sięga średniowiecza, po raz pierwszy wzmiankowana jest w dokumentach z 1419 roku. Osadę lokowano na prawie chełmińskim w 1427. Nazwa wsi wywodzi się od pruskiego słowa rodele - czyli rudy. Być może w okolicy grasowały stada lisów, stąd to skojarzenie.
W wieku XVIII i do połowy XIX majątek Rodehlen, czyli dzisiejsze Rodele, należał do junkierskiej rodziny hrabiów von Schwerin. W 1820 wznieśli oni tutaj swoją rodową rezydencję: murowany, założony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny pałac w stylu neorenesansowym.

Pałac po pałacu

W 1859 Adela Good Dombehnen, wychodząc za Louisa Gebharda Wernera von Alvensleben-Neugattersleben, otrzymała rodowe dobra Rodele oraz pobliskie Dębiany jako prezent ślubny od swojej ciotki Sophie von Schwerin-Skandau z domu Dönhoff, właścicielki m.in. pysznego majątku w pobliskiej Skandawie. W latach 1859-1861 von Alvenslebenowie na miejscu starego pałacu wznieśli nową rezydencję, która wzorowana była na obiekcie autorstwa architekta Schinkela, pałacu von Schwerinów w Skandawie. Powstała budowla była typową XIX wieczną rezydencją szlachty, reprezentowała styl eklektyczny, czerpiący z kilku stylów architektonicznych.
W tym samym czasie w majątku założono także park krajobrazowy, w którym znalazł miejsce także rodowy cmentarz oraz liczne budynki gospodarcze, obsługujące majątek w Rodelach i folwark w Dębianach.
W rękach Alvenslebenów dobra pozostały do początków 1945 roku. Ostatni właściciele uciekli z pałacu przed zbliżającą się ofensywą wojsk radzieckich na Prusy Wschodnie. Uratowali życie, ale majątek trafił w ręce rosyjskich zdobywców. Czerwonoarmiści zrabowali, co mogli, ale budynki w większości zostawili w spokoju.
Po wojnie zostały one wykorzystane przy tworzeniu Państwowego Gospodarstwa Rolnego. W pałacu znajdowały się mieszkania i biura PGR. Przeprowadzono wówczas gruntowny remont elewacji i dachu budynku oraz częściowo zrewitalizowano otaczający go park.

Co pozostało

Sam pałac przetrwał wojnę i czasy PGR-owskie w dość przyzwoitym stanie. Obecnie pałac i park jest w rękach prywatnych. Zespół pałacowy składa się z budynku pałacu, parku krajobrazowego oraz pozostałości po zabudowaniach gospodarczych.
Pałac, wzniesiony w stylu eklektycznym, z otynkowanej cegły, założony jest na planie prostokąta, ma dach dwuspadowy i posiada dwie wysokie kondygnacje. Niższe piętro jest wysokim przyziemiem, wyższe reprezentacyjnym piętrem, a ponadto jest także niewielkie poddasze. Na obu ścianach bocznych budowli, w małych przypałacowych dobudówkach, znajdują się oddzielne wejścia do wnętrz.
Na osi podłużnej pałacu znajdują się dwa zdobione, symetrycznie ustawione i nakryte również dwuspadowym dachem ryzality - frontowy i ogrodowy. Ogrodowy mieści tylne wejście oraz obszerny półkolisty występ z tarasem. Frontowy natomiast, umieszczony w centralnej części bryły, kryje arkadowy podcień oraz główne, znajdujące się na poziomie reprezentacyjnego piętra, wejście do pałacu. Prowadzi do niego lekko wznoszący się, ustawiony równolegle do budynku podjazd, który następnie przechodzi w prostopadle położone schody. Tuż za wejściem głównym, na piętrze, znajduje się obszerny hol, a od strony ogrodowej reprezentacyjny salon z tarasem.
Od strony wschodniej i południowej pałac otacza XIX-wieczne założenie parkowe, w którego północnej części znajduje się rodowy cmentarz Alvenslebenów. Do pałacu od szosy prowadzi stara lipowa aleja.
W 2001 pałac wraz z kompleksem parkowym przeszły w ręce prywatne i obecnie pozostają utrzymane w dość dobrym stanie.
ab