Ełk: Gmach Zespołu Szkół Muzycznych w Ełku

Tak zwany okres Gründerzeit, przypadający na druga połowę XIX wieku, przyniósł dynamiczny rozwój niemieckiej gospodarki i przemysłu, a w konsekwencji bogacenie się mieszczaństwa. W związku z błyskotliwym zwycięstwem nad Francją (1870-1871) i ogromną kontrybucją, jaką musieli zapłacić pokonani Francuzi, rozpoczął się w Niemczech prawdziwy boom budowlany. W Prusach Wschodnich nie osiągnął on takiego rozmachu i zasięgu jak w innych częściach państwa niemieckiego. Niemniej jednak również tu widoczne były zmiany. Ełk zaczął się rozwijać i bogacić na niespotykaną dotychczas skalę. Wzrastała liczba zamożnych mieszkańców. Pojawiło się zapotrzebowanie na wystawne domy i obiekty użyteczności publicznej. Kamienica znajdująca się przy Armii Krajowej 21 to świadectwo tego właśnie okresu.

Styl "na bogato"
Na temat historii budynku wiadomo niewiele. Wzniesiono go na parceli położonej przy Bahnhofstrasse (Dworcowej, obecnie Armii Krajowej), którą wytyczono w latach 60. XIX wieku, w związku budową linii kolejowej do Ełku. Świadectwem czasu powstania jest styl, w jakim wzniesiono kamienicę. Pod względem stylistycznym dominowały w okresie Gründerzeit różne odmiany historyzmu. W dawnych Prusach Wschodnich popularny był ceglany neogotyk w swej „północnej" odmianie, ale obecne były również obiekty w duchu niemieckiego renesansu i manieryzmu. Bogaty wystrój elewacji, portale z rzeźbionymi drzwiami, jońskie i korynckie kapitele, zdobienia rocaille - modne wówczas sztukaterie sprowadzane z Berlina czy Gdańska miały świadczyć o zamożności właścicieli i wyrafinowaniu ich gustów. Dowodzą też, ze ówcześni inwestorzy chcieli dorównać bogactwem architekturze powstającej w Olsztynie czy Królewcu.

Najpierw salony, potem mieszkania do wynajęcia

Na parterze kamienicy znajdowały się dwa sklepy, na I i II piętrze od frontu mieściły się dwa okazałe mieszkania pierwszych właścicieli, z salonami w amfiladzie wzdłuż balkonów umieszczonych między ryzalitami. Można domyślać się, że w tych salonach często słuchano muzyki klasyków wiedeńskich i poezji romantyków niemieckich. Z tyłu kamienicy i na poddaszu znajdowały się małe mieszkanka i pokoje dla służby: prowadziła do nich osobna klatka schodowa w oficynie. Z czasem obiekt ten stał się typową kamienicą czynszową z pokojami do wynajęcia. Książka adresowa miasta Ełku z 1930 roku pod tym adresem odnotowuje właścicielkę Augustę Zimmermann i dodatkowo jeszcze 32 osoby. Wśród nich: dwoje właścicieli sklepów, handlarza bydła, fotografa, dwóch lekarzy, dwie wdowy, emerytów, robotników, pokojówki. Mówiąc krótko - odnajdujemy tu cały przekrój miejskiej społeczności.