Ełk: gmach poczty

Już zakon krzyżacki dysponował rozbudowanym systemem przekazywania informacji. Nie było to łatwe, zważywszy na fakt, że średniowiecze praktycznie nie znało czegoś, co przypominałoby nawet te najbardziej marne dzisiejsze drogi. Ówczesnym traktom było bardzo daleko do tej dumnej nazwy.

6 krów za konia

Centrum systemu komunikacji w państwie zakonnym był Malbork, a później, w związku z jego utratą - Królewiec. Poczta była przesyłana od miasta do miasta przez konnych gońców, tzw. bryffjongen. Posłańcy posługiwali się miejscową rasą koni odznaczającą się niezwykłą wytrzymałością. Te bardzo drogie konie warte były aż 6 krów.
W zamkach krzyżackich istniały specjalne pomieszczenia zwane Briefstall, w których przyjmowano korespondencję i w razie potrzeby dokonywano wymiany koni.
Ełk był ważnym punktem na szlaku komunikacyjnym, wiodącym z Prus na Mazowsze i na Litwę (do Grodna).

Piąty żywioł - błoto

Książę Albrecht Hohenzollern kładł duży nacisk na rozbudowę systemu dróg. Chodziło o połączenie stolicy, czyli Królewca, z najważniejszymi ośrodkami w państwie. Niestety, nie możemy powiedzieć, że jego usiłowania zakończyły się powodzeniem. Jeszcze Napoleon będzie powtarzał, że we wschodniej Europie (ziemie polskie i Prusy nie były wyjątkiem) spotkał się z piątym żywiołem – błotem.
W czasach Wielkiego Elektora Fryderyka Wilhelma I (panował w latach 1640-1688) rozpoczęto dostarczanie listów prywatnych. Dyliżanse pocztowe wprowadzono w roku 1720 za panowania króla Fryderyka Wilhelma I.

Listonosz zabierał pasażerów

Urząd pocztowy w Ełku wymieniony jest po raz pierwszy w roku 1799. Kierował nim wówczas niejaki Lavemann, mając do pomocy sekretarza Rochledera.
W każdą środę wieś wysyłała posłańca do Ełku po pocztę. Posłaniec otrzymywał zamkniętą torbę i zawoził ją do wsi, gdzie listy były rozdzielane.
Dyliżanse pocztowe przewoziły również pasażerów. Nie była to podróż ani tania, ani tym bardziej przyjemna. Pojazd posuwał się z prędkością około 10 kilometrów na godzinę, po zmianie koni wrastała na chwilę do około 15 kilometrów na godzinę. W całej Europie sytuacja wyglądała bardzo podobnie (nieco lepiej było we Francji, Holandii i Anglii). Około 1820 roku dyliżanse pocztowe z Ełku przez Olecko do Gąbina (obecnie Gusiew w obwodzie kaliningradzkim) kursowały raz w tygodniu, wkrótce dwukrotnie, a od 1825 już trzy razy w tygodniu.
W 1815 roku do urzędu pocztowego Ełk należały stacje: Orzysz, Biała Piska, Pisz, Olecko, a także składnica w Cichach (Cichy). Od 1815 do 1824 naczelnikiem ełckiego urzędu pocztowego był poczmistrz Parmann. Ponieważ ruch pocztowy się rozszerzał, przyznano mu sekretarza i listonosza.

Pociągiem i telegrafem

Od 1868 roku, kiedy Ełk uzyskał połączenie kolejowe, poczta zaczęła być przewożona koleją. Powoli era koni i dyliżansów odchodziła do lamusa.
Od 1876 roku Ełk posiadał już łączność telegraficzną, wraz z końcem stulecia rozpoczęła się również era telefonów.
Do drugiej połowy XIX wieku ełcki urząd pocztowy bardzo często zmieniał swoją siedzibę w obrębie ulicy Głównej (obecnie Wojska Polskiego). Sytuacja ustabilizowała się, gdy w 1866 roku urząd został przeniesiony na ulicę Bahnhostrasse (Dworcową), w zasadzie poza miasto (obecnie Armii Krajowej).

Poczta w nowej siedzibie

Stojący do dziś budynek wzniesiony został w 1881 r. Rozmieszczony jest na planie litery „L” - podczas I wojny światowej gmach został poszerzony w kierunku ulicy Chopina (niegdyś Falkstrasse). Gmach ma korpus dwukondygnacyjny i dwunastoosiową fasadę. Kondygnacje rozdzielone zostały gzymsem kordonowym. Okna pierwszej kondygnacji z pełnym gzymsem podokiennym zamknięte są łukiem pełnym, natomiast okna drugiej kondygnacji zamknięte łukiem odcinkowym. Nad osiami szóstą i siódmą znajduje się attyka z zegarem i datą 1881.
Przed ostatnią wojną istniały oddziały pocztowe Ełk A przy Sentker Chaussee (ulica Suwalska) i Ełk B przy Kaiser Wilhem Strasse (wcześniej Główna, obecnie Wojska Polskiego).