Frombork: pomnik Kopernika

Autorem pomnika jest rzeźbiarz Mieczysław Welter. Pomnik w latach 70. XX wieku wzbudził wiele kontrowersji. Welterowi zarzucano, że jego Kopernik jest nieforemny, że to klocek zakończony małą główką. Obrońcy widzieli w pomniku nawiązanie do warmińskich świątków i pruskich bab.
Czterometrowa replika monumentu fromborskiego stanęła też w jednym z największych parków stolicy Meksyku. Monument odsłonięto w lipcu 1973 roku, w tydzień po odsłonięciu pomnika we Fromborku.
Warto dodać, że najstarszym na świecie pomnikiem Mikołaja Kopernika jest skromne popiersie, jakie możemy oglądać w jednym z kościołów w Toruniu. Wykonane zostało w 1766 roku w marmurze przez rzeźbiarza krakowskiego W. Rojowskiego. Fundatorem był wojewoda nowogrodzki książę Józef Aleksander Jabłonowski. Popiersie przez kilkadziesiąt lat - na polecenie Rady Miejskiej - przechowywano w Ratuszu Staromiejskim, nie wystawiając na widok publiczny (wg sugestii fundatora pomnik stać miał w północnej części Rynku Staromiejskiego). Około 1780 roku o pozyskanie tegoż popiersia starała się księżna Izabela Czartoryska dla tworzonego właśnie muzeum w Puławach. Dopiero na początku XIX wieku popiersie zostało umieszczone w Kościele św.św. Janów, gdzie stoi do dziś w Kaplicy Aniołów Stróżów. Kaplica ta nazywana jest też "kopernikowską", gdyż znajduje się tam również słynne epitafium, ufundowane w 1589 roku przez Melchiora Pirnesiusa, lekarza miejskiego i humanistę, z portretem wielkiego astronoma, wzorowanym na jego wizerunku z zegara słonecznego na wieży katedry w Strasburgu.
Tenże wizerunek jest prawdopodobnie najstarszym i najbliższym oryginałowi portretem Kopernika. Wykonał go około 1574 roku niejaki Tobias Stimmer, wzorując się na oryginalnym autoportrecie, wykonanym przez samego Kopernika. Oryginał po śmierci Kopernika przeszedł na własność kapituły warmińskiej, która podarowała obraz duńskiemu astronomowi Tychonowi de Brache, który był wielkim wyznawcą nauki polskiego astronoma. W 1597 roku posiadłość duńskiego astronoma na wyspie Hveen została zniszczona przez jego fanatycznych wrogów. W ruinach zamku i obserwatorium astronomicznego Tychona de Brache został pogrzebany na zawsze autoportret Kopernika.
Adam Bartnikowski, wa