Sątopy: XIV-wieczny kościół p.w. św. Jodoka

Sątopy ((niem. Santoppen) - wieś założona 2 lutego 1337 roku przez prepozyta kapituły warmińskiej Jana i wójta krajowego Henryka Lutra. Wraz z lokacją zadecydowano o uposażeniu dla mającego tu powstać kościoła, który zbudowano w połowie XIV wieku. Wieżę dobudowano nieco później, bo w 1380 roku. W XIV wieku proboszczem w Sątopach był Henryk Vogelsang, późniejszy biskup warmiński. Kościół w Sątopach to jeden z kilku zaledwie kościołów w Polsce, mających za patrona Świętego Jodoka, żyjącego w VII wieku pustelnika pochodzącego z terenu dzisiejszej Francji.
Jest to budowla późnogotycka, orientowana, typu salowego na rzucie prostokąta, murowana w dolnych partiach z kamienia polnego, wyżej z cegły o wątku polskim, z kwadratową wieżą od zachodu, zakrystią od północy i kruchtą od południa (obie dobudowano w 1884 roku, czego świadectwem jest widniejąca data wyryta w kamieniu w ścianie zakrystii).

Ściany nawy i kruchty obiega ozdobny, otynkowany i wgłębiony fryz wieńczący.
Z zewnątrz widoczne skarpy schodkowe, w narożach skarpy ukośne z blendami, zakończone ozdobnymi pinaklami. Na ścianach zakrystii i kruchty blendy ostrołukowe.
Szczyty nawy, kruchty, zakrystii oraz wieży uskokowo-sterczynowe, rozczłonkowane przez ustawione narożami fialki.
W korpusie nawy okna ostrołukowe, zrekonstruowane w roku 1886, natomiast w środku ściany wschodniej oryginalne, o uszkodzonych ościeżach.

Wieża na rzucie kwadratu podzielona na cztery kondygnacje tynkowanymi fryzami opaskowymi, w których widoczne są ostrołukowe, tynkowane blendy oraz okna dźwiękowe. W przyziemiu portal uskokowy, a nad nim okrągła blenda. Wieża przykryta jest dachem siodłowym, który wieńczy chorągiewka z datą 1662.
Świątynia w Sątopach położona jest na wzgórzu, na terenie cmentarza.
To jeden z lepiej zachowanych kościołów gotyckich w rejonie. Byłam przy nim kilkakrotnie jadąc z Lidzbarka Warmińskiego do Reszla, ale zawsze był zamknięty, a szkoda, przez co nie mam zdjęć z interesującego wnętrza.
Mariola Adela Karpowicz