Wysoczyzna Elbląska od A do Z: B jak bielik

Czy bielik jest orłem?
Bielik zwyczajny (Haliaeetus albicilla) albo po prostu bielik, jest powszechnie, chociaż błędnie, nazwany "orłem". To największy lęgowy drapieżny ptak Polski. Rozpiętość skrzydeł bielika może wynosić nawet do 2,5 metra, a jego waga do 7 kilogramów. Samice są większe od samców.
Bielik zamieszkuje lasy z wysokimi, starymi drzewami (na tyle mocnymi, żeby utrzymały gniazdo) w pobliżu otwartych wód. Nazywany jest „orłem morskim”, gdyż jest związany z wodą, w tym z zatokami, zalewami morskimi, gdzie chętnie poluje. Tłumaczenie łacińskiej nazwy bielika: Haliaeetus brzmi właśnie „orzeł morski”. Przyjmuje się, że to bielik znajduje się w godle Polski.
Gniazdo bielika jest zbudowane w koronie wysokich, starych drzew (najczęściej sosny, buka lub dębu). Zasadniczą część konstrukcji stanowią grube gałęzie, wnętrze gniazda jest wysłane drobnymi gałązkami, trawami, czasem z dodatkiem puchu lub kory. Przeciętne gniazdo bielika ma średnicę od 1,2 do 1,8 metra. Stare gniazdo może mieć średnicę do 2 metrów, wysokość nawet do 4 metrów i ważyć nawet tonę.



Bieliki łączą się w pary na całe życie
Dojrzałość osiągają w wieku 5-6 lat i wtedy mają też pierwsze lęgi. Samica w lutym bądź marcu składa najczęściej 2-3 jaja w gnieździe, w odstępach kilkudniowych. Pisklętami opiekują się obydwoje rodzice. Młode bieliki wylatują z gniazda pod koniec czerwca lub w lipcu, ale rodzice się nimi opiekują jeszcze ponad miesiąc.
Bielik jest gatunkiem osiadłym i w przeciwieństwie do kani, błotniaka czy orlika, nie migruje na zimę do „ciepłych krajów”. Żywi się głównie rybami, także ptakami wodnymi (np. kaczkami, łyskami, perkozami), je też, zwłaszcza w okresie zimowym, padlinę. Bieliki uprawiają kryptopasożytnictwo, to znaczy, że czekają, aż inne ptaki upolują zdobycz, a potem im ją odbierają.

Najłatwiej zobaczyć go w locie
Młode ptaki są ciemnobrązowo ubarwione i mają ciemny dziób, z wiekiem upierzenie ptaków jaśnieje na głowie i grzbiecie, ogon bieleje, a dziób przybiera żółtą barwę. Najłatwiej zobaczyć bielika w locie, szybującego na niebie. Dorosłe ptaki mają jasne pióra na spodniej części ogona, długie i szerokie skrzydła, na których końcach są widoczne rozłożone lotki („palce”) oraz duży i masywny dziób. Ptaki te mogą wznosić się wysoko, korzystając z prądów powietrznych.
Najwięcej bielików żyje w Polsce na Pomorzu Zachodnim oraz na Warmii i Mazurach. Bielik podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Ponadto, gniazda bielika są objęte dodatkową ochroną strefową: nie wolno płoszyć i niepokoić ptaków. Strefa ochronna w okresie lęgowym (od 1 stycznia do 31 lipca) wynosi 500 metrów od gniazda, a poza tym okresem: 200 metrów od gniazda.
Na terenie Wysoczyzny Elbląskiej jest kilka gniazd bielika, objętych ochroną strefową. Można go obserwować ze ścieżki przyrodniczej „Ptasi Raj”, w porze „bielikowego śniadania”, czyli mniej więcej około godz. 10.00-11.00, kiedy bieliki lecą nad Zalew Wiślany złapać ryby.
Największym zagrożeniem dla bielika jest człowiek i jego działalność: chemiczne zanieczyszczanie środowiska, degradacja siedlisk (w tym nadmierne pozyskiwanie ryb, presja turystyczna, wycinane starych drzew itp.), kolizje z liniami energetycznymi i elektrowniami wiatrowymi, niepokojenie w okresie lęgowym.
Hanna Kruk,
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej

A już w piątek 10 lutego w Dzienniku Elbląskim przeczytacie o Cesarzu Wilhelmie II.

Przeczytaj pierwszą część cyklu: A jak Abegg

Wysoczyznę Elbląską polecamy zwiedzać przy pomocy aplikacji Kraina Buka. To idealny przewodnik dla wszystkich aktywnych turystów, chcących poznać urokliwe miejsca i zakątki Wysoczyzny Elbląskiej. Aplikacja pokaże najciekawsze miejsca, zabytki, pomniki przyrody i inne okoliczne atrakcje do odkrycia w trakcie urlopu lub wolnego weekendu. Zeskanuj kod QR, by pobrać aplikację na swój telefon.