Roślina: Czosnek niedźwiedzi
- Kategoria
- Rośliny > Rośliny zielne
- Nazwa łacińska
- Allium ursinum L.
- Przeciętna długość życia
- Bylina (roślina wieloletnia)
Kwitnie od kwietnia do maja. Kwiaty zapylane są przez trzmiele i muchy. Jeżeli nie dojdzie do zapylenia krzyżowego, może nastąpić samozapylenie, gdyż po pewnym czasie niezapylony słupek wygina się, dotykając pręcików. Mechanizm ten umożliwia roślinie wytworzenie nasion również wtedy, gdy kwiatów nie odwiedzały owady. Nasiona w łupinie nasiennej mają zgromadzony tłuszcz, chętnie zjadany przez mrówki, które przy okazji rozsiewają je po lesie (myrmekochoria). Nasiona dojrzewają już w czerwcu lub lipcu, jednak kiełkować mogą dopiero po kilkunastu miesiącach.
Roślina osiąga wysokość 20–50 cm. Rośnie kępami, czasami tworzy duże, zwarte łany. Cała roślina wydziela charakterystyczny czosnkowy zapach.
Cebula jest wąska, długa 2–6 cm, pokryta półprzezroczystą błoną, lub pozostałymi z niej wiązkami włókien. Czasem tworzą się nieliczne boczne cebulki.
Łodyga o wysokości 15–50 cm, prosto wzniesiona, pełna, trójkanciasta i bezlistna.
Liście odziomkowe, zazwyczaj dwa, czasem trzy lub jeden, długoogonkowe, szerokie na 2–5 cm, płaskie, cienkie, o soczystozielonej barwie.
Kwiaty zebrane w płaskokulisty, dość luźny baldach pozorny na szczycie łodygi. Kwiaty białe, osadzone na dwa razy od nich dłuższych szypułkach, o średnicy do 15 mm. Złożone są z 6 do 1 cm długich, odstających, równowąskolancetowatych działek, jednego 3-komorowego słupka i 6 pręcików. Nitki pręcików szydlaste; pręciki o połowę krótsze od płatków.
Owoc ro pękająca na 3 części torebka, w której znajduje się 6 nasion.
Obszar występowania
Rośnie dziko w Europie oraz w Turcji i na Kaukazie, jest też uprawiany w innych regionach. W Polsce występuje na całym terenie, głównie jednak w Sudetach, Karpatach, na Pogórzu i na przyległym obszarze (Kotlina Sandomierska i wyżyny), gdzie jest dość pospolity. Na niżu jest dużo rzadszy.
Rośnie w wilgotnych i cienistych lasach liściastych, szczególnie bukowych – optymalne warunki stwarza mu zbiorowisko żyznej buczyny karpackiej, gdzie może występować łanami. Występuje głównie w reglu dolnym. Czasem spotykany na niżu (np. Biebrzański Park Narodowy, Białowieski Park Narodowy). Preferuje gleby świeże, gliniasto-piaszczyste, zasobne w składniki mineralne. Najczęściej występuje na podłożu wapiennym. W górach występuje po regiel dolny.
Wiosną 2014 roku leśnicy odkryli półtorahektarowy łan w lasach Nadleśnictwa Spychowo.
Informacje na temat ochrony
Roślina objęta w Polsce od 2004 r. częściową ochroną gatunkową. Gatunek umieszczony na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006).