Mniszek to wieloletnia roślina z rodziny astrowatych. Zwyczajowa nazwa mniszka to mlecz - ze względu na sok, który wydziela, ma on mleczną barwę.

Korzeń mlecza jest gruby, długi i prosty, który nie tworzy rozgałęzień (robi to tylko, jeśli rośnie na kamienistej glebie).
Łodyga jest pusta w środku, owłosiona na dole, a gładka u góry, koloru zielonego. Dorasta do 20 cm.
Liście ma zebrane w rozetę, są pierzasto wcięte, podłużne i pozbawione włosów. Przez środek liścia biegnie żyła, wypełniona mlecznym sokiem.
Kwiaty mlecza są obupłciowe i tworzą jeden koszyczek na łodydze. Płatki kwiatków są zrośnięte, żółte. Kwitnie od kwietnia do sierpnia, jest zapylana przez owady.
Kiedy kwiatostan staje się dojrzały, zmienia się w dmuchawiec. Jeden mniszek może utworzyć 3 tys. nasion.
Owoce są szare, pokryte brodawkami, każdy z nich ma lotny aparat.

Mleczny sok mniszka zawiera witaminy, a także kwas krzemowy, kawowy, sole mineralne i inne związki chemiczne. Kwiat mniszka działa moczopędnie, korzeń zawiera sole mineralne, potas, kwasy organiczne. Wywar z korzeni pomaga przy chorobach dróg żółciowych, przy problemach trawiennych, podnosi odporność organizmu, obniża cholesterol.

Z młodych liści można przygotować sałatkę wiosenną, a wywar z gotowanych kwiatów mniszka, po dodaniu dużej ilości cukru, zmienia się w gęsty syrop o smaku zbliżonym do miodu.

Występuje w klimacie suboceanicznym. W Polsce jest rośliną bardzo pospolitą, występuje na łąkach, polach, trawnikach.