Roślina: kasztanowiec zwyczajny, kasztanowiec pospolity, kasztanowiec biały
- Kategoria
- Rośliny > Drzewa i krzewy
- Nazwa łacińska
- Aesculus hippocastanum L.
Gatunek drzewa z rodziny mydleńcowatych. Pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego. Uprawiany jest w niemal całej Europie, w tym także w Polsce. Inne nazwy: kasztanowiec koński, kasztan dziki, kasztan gorzki.
Dorasta do 25 m, ma gęstą, kopulastą lub niemal cylindryczną koronę. Kora starszych pni łuszczy się tafelkowato.
Liście dłoniastozłożone z 5 do 7 wydłużonych, odwrotnie jajowatych listków o długości do 25 cm. Duże pąki wydzielają lepką substancję.
Kwiaty: płatki białe z żółtymi lub czerwonymi plamkami u nasadym zebrane w gęste, wiechowate, wzniesione kwiatostany o długości do 30 cm. Kwitnienie w maju.
Owoce nazywane kasztanami to kolczaste torebki o średnicy do 6 cm, zawierające 1-3 nasion. Owocuje we wrześniu i październiku. Bogate są w skrobię i często służą jako pokarm dla zwierząt łownych, np. saren, jeleni, dzików.
Zastosowanie
1. Roślina lecznicza:
Surowiec zielarski: kwiaty (Flos Hippocastani), kora (Cortex Hippocastani) i nasienie (tzw. kasztan; Semen Hippocastani). W kwiatach występują flawonoidy (rutyna, astragalina, kwercytyna, izokwercytyna), kumaryny, garbniki, fenolokwasy. Kora zawiera flawonoidy, związki kumarynowe, garbniki i saponiny trójterpentynowe (eskulina). Natomiast w nasionach znajdują się związki kumarynowe, escyna, fenolokwasy, flawonoidy, garbniki, skrobia, cukry.
Działanie: roślina działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, rozkurczająco, przeciwkrwotocznie, uszczelnia naczynia krwionośne.
Zastosowanie w homeopatii: przewlekły nieżyt jamy nosowo-gardłowej z uczuciem suchości i palenia oraz ciemnoczerwonym zabarwieniem; ostre bóle odbytu, stałe bóle w okolicy krzyża, lędźwi i bioder, nasilające się w czasie chodzenia; obrzęki nóg.
Zastosowanie lecznicze: Wewnętrznie wyciągi wodne i alkoholowe są stosowane przy hemoroidach i żylakach, zaburzeniach krążenia krwi, zapaleniu żył, miażdżycy, stanach zapalnych wątroby, przy odmrożeniach, obrzękach i puchlinie wodnej, krwiakach, skurczach, zapaleniu ścięgien, dolegliwościach okresu przekwitania. Świeżymi wyciągami z niedojrzałych owoców leczy się zakrzepy i zastoje żylne, nadmierną przepuszczalność naczyń, są także stosowany w stanach zapalnych i nieżytowych żołądka i jelit. Zewnętrznie przetwory z kasztanowca podaje się w postaci okładów w leczeniu oparzeń, odmrożeń, ubytków naskórka, zapalenia naczyń włosowatych skóry.
2. Roślina kosmetyczna: Wyciągi z kasztanów są używane do produkcji kremów, maseczek kosmetycznych, szamponów i odzywek do włosów, płynów do kąpieli. Dodatek wyciągu z kasztanów do kosmetyków zabezpiecza je przed działaniem promieni słonecznych.
3. Roślina ozdobna: Często stosowany w nasadzeniach parkowych, alejach, na obrzeżach dróg. Rozmnaża się go łatwo przez wysiew nasion. Owoce kasztanowca wykorzystywane są do dekoracji.
Drewno jest elastyczne, dość twarde i mało łupliwe. Wytwarza się z niego beczki na wino, wykorzystywane jest w tokarstwie i do produkcji mebli
Kora wykorzystywana jest w garbarstwie i do barwienia wełny.
Z nasion zawierających dużo skrobi wytwarza się klej, były też dawniej wykorzystywane jako pasza.
Obszar występowania
Uprawę w Europie rozpoczęto w Austrii w 1576 dokąd kasztanowiec zwyczajny został sprowadzony do ogrodów cesarza Maksymiliana II ze Stambułu. W Polsce pojawił się pod koniec XVI wieku, sprowadzony z Austrii. Do XIX wieku nie znano jego pochodzenia, rozpowszechniona była opinia, że ta roślina wywodzi się z Indii.
Informacje na temat ochrony
Uznawany jest za gatunek o podwyższonym ryzyku wyginięcia przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN)
Zdjęcie: Maria Olszowska / Pękające torebki z nasionami kasztanowca - popularnymi kasztanami
kasztanowiec zwyczajny, kasztanowiec pospolity, kasztanowiec biały - zdjęcia