Najczęściej i najliczniej spotykana u nas stonka.
Dorosłe owady mają długość 5-7 mm, silnie wypukłe ciało, są koloru fioletowo-ciemnogranatowego z metalicznym połyskiem. Wierzch ciała pokryty gęstymi, drobnymi kropkami (wgłębieniami). Pokrywy skrzydłowe w tylnej części są lekko rozszerzone. Larwy koloru czarnego, z odnóżami. Młodsze stadia larwalne zabarwione na oliwkowo-szaro, starsze owłosione, osiągają długość 12 mm. Poczwarki są jasnożółte, miękkie i delikatne.
Samice składają jaja w płaskich pakietach po ok. 70 sztuk, umieszczonych na brzegach dolnej strony liści olchy. Łącznie samica składa w ciągu ponad miesiąca około 600-900 żółtych, owalnych jaj, potem ginie. Larwy wylegają się już po 5-12 dniach i intensywnie żerują na liściach olchy. Wyjadają miękki miąższ, zostawiając twarde żyłki. Larwy linieją trzykrotnie. Po wylince są koloru żółtawego, ale szybko ciemnieją. Z końcem lipca i w sierpniu wyrośnięte larwy schodzą na ziemię, gdzie pod powierzchnią ziemi przepoczwarczają się. Po tygodniu wychodzą dorosłe chrząszcze (stadium imago). Żerują na liściach olchy aż do nadejścia mrozów. Ślady żerowania dorosłych są inne niż ślady żerowania larw – dorosłe hurmaki wygryzają w liściach nieregularne otwory. Zimują schowane w ściółce, wychodzą wczesna wiosną. Pełen cykl życiowy trwa rok.

Występuje na skrajach wilgotnych lasów, zadrzewień nadbrzeżnych (jeziora, rzeki), przy drogach. Zasiedla Palearktykę, od Azji Mniejszej po północna Afrykę. Hurmak olchowiec lokalnie może występować w dużej liczebności, ale jedynie w szkółkach leśnych i uprawach może wyrządzić większe szkody, przyczyniając się nawet do zamierania drzewek.