Należy do rodziny kózkowatych, jest jednym z pięciu przedstawicieli rodzaju Ropalopus w naszym kraju. Jest stosunkowo mały, jego wymiary wahają się w granicach 7,5 – 14 mm. Dodatkowo ciało węglarka jest dość smukłe, co sprawia, że wygląda na jeszcze mniejszego. Uwagę zwracają jego długie, stosunkowo grube czułki, oraz nogi, których czarne uda są wyraźnie pogrubiałe. Zgodnie z nazwą, jego ubarwienie jest jednolicie czarne, w odcieniu kawałka węgla. Do tego lekko połyskuje.
Dorosłe węglarki są bardzo ruchliwe, zwłaszcza w okresie godowym. Pojawiają się wtedy na pniach oraz gałęziach różnych drzew i krzewów, po których szybko przemieszczają się w różnych kierunkach w poszukiwaniu partnerki (partnera) gotowej do kopulacji. W przeciwieństwie do wielu innych kózkowatych bardzo rzadko odwiedzają kwiaty, a jeśli już - to gustują głównie w głogach. Częściej natomiast spijają wyciekający z drzewa sok.
Roślinami żywicielskimi węglarków są różne gatunki drzew liściastych oraz krzewów. Początkowo żerują w korze, później zaś schodzą pod nią. W drewnie następuje również ich przepoczwarczenie, które odbywa się w kwietniu. Rozwój larw trwa zazwyczaj 2 lata, ale w sprzyjających warunkach może się skrócić nawet o rok.

W Polsce stosunkowo rzadki, są jednak miejsca, gdzie lokalnie bywa liczniejszy. Szczególnie upodobał sobie Mazowsze, stosunkowo często można go spotkać w samej Warszawie. Występuje tam, gdzie są jego drzewa żywicielskie. Pojawia się więc w lasach liściastych oraz mieszanych, ale także w parkach, sadach oraz na pojedynczych drzewach rosnących przy drogach. Dorosłe osobniki są spotykane od maja do lipca. Jego naturalnym środowiskiem i miejscem rozwoju larw są uschnięte lub usychające gałęzie.

Nie podlegają ochronie