Bóbr to największy gryzoń Eurazji: masa ciała dorosłego osobnika dochodzi do 29 kg, a długość - do 110 cm.
Jest zwierzęciem silnie terytorialnym, rodzinnym i zasadniczo monogamicznym; wiedzie nocny tryb życia. Posiada wiele cech morfologicznych, które ułatwiają mu prowadzenie ziemnowodnego trybu życia. Może przebywać pod wodą bez przerwy nawet do 15 minut. Bóbr potrafi przystosować środowisko do własnych potrzeb. Dzięki wyjątkowo silnym siekaczom bobry potrafią ściąć bardzo grube drzewa, o średnicy nawet do 1 m. Do najbardziej charakterystycznych śladów funkcjonowania bobrów w środowisku należą budowane przez nie tamy i żeremia.

Głowa bobra przechodzi w tułów, który ma opływowy kształt, co ułatwia mu poruszanie się w wodzie. Bóbr ma chwytne przednie łapy, a tylne są masywne i silne, na których końcach ma łapy zakończone błoną pławną. Oczy bobra są małe, przykryte przeźroczystą powieką, która, podczas nurkowania, pełni funkcje ochronne.
Ogon bobra jest bardzo charakterystyczny - duży i spłaszczony, pokryty łuską. Podczas pływania pełni rolę steru, a na powierzchni służy bobrowi za podpórkę. Jego kolejną rolą jest magazynowanie tłuszczu, a także termoregulacja organizmu.
Stosunek masy mózgu bobra do reszty ciała jest najwyższy wśród gryzoni, a co za tym idzie, bobry potrafią zachowywać się niezwykle logicznie - potrafią budować sobie schody, żeby sięgnąć wyżej, oraz znacznie łatwiej idzie im pokonywanie przeszkód.
Bobry znane są z komunikacji zapachowej. Wykształciły, w okolicy odbytu, gruczoły przyodbytowe oraz dwa worki strojowe, w których mają gruczoły. Wydzielana przez nich substancja pomaga bobrom w rozpoznawaniu się.
Bobry mają bardzo duże jelito ślepe, którego pojemność jest dwukrotnie większa niż pojemność żołądka. Jelito cienkie jest sześć razy dłuższe niż ciało bobra.
Dymorfizm płciowy u bobrów nie istnieje, określenie płci jest możliwe przez znalezienie kości prąciowej w pseudokloace, przez prześwietlenie lub badanie genetyczne.
Bobry pokryte są gęstym, miękkim i lśniącym futerkiem. Włosy okrywowe bobra u nasady są węższe a szersze na końcach, co zapewnia izolację i większą siłę wyporu podczas pływania.
Bobry mają długie i bardzo silne siekacze, które rosną przez całe życie i wymagają nieustannego ścierania.
Podczas nurkowania kanały uszne i nosowe bobrów są zamykane przez fałdy skórne. Krwiobieg bobra kieruje większą ilość krwi do mózgu, tętno podczas pływania zostaje obniżone.
Bobry są bardzo komunikatywne i porozumiewają się na różne sposoby. Mogą bić ogonem o powierzchnię wody, co jest znakiem, że w pobliżu jest zagrożenie. Dużą rolę odgrywa też dotyk, bobry często siłują się, ale z drugiej strony pomagają sobie przy oczyszczaniu futra, czy innych zabiegach kosmetycznych.

Samica rodzi średnio dwa młode w miocie, raz w roku. Gody odbywają się w styczniu i lutym, ciąża trwa ok. 106 dni. Młode ważą około 500g, a po roku już 8-13 kg. Opiekę nad dziećmi stanowią oboje rodzice, ale też starsze rodzeństwo. Młode bobry potrafią pływać, ale często wspinają się na grzbiet rodziców. W pierwszym miesiącu dzieci ssą mleko matki, w nocy śpią, a w dzień poznają świat. Kiedy młode przechodzą na stały pokarm, wtedy zmienia się ich dobowy cykl - częściej śpią za dnia, a aktywne stają się w nocy.
Zimą bobry spędzają czas w żeremiu, gdzie temperatura nie spada poniżej 0. Wypływają na krótkie chwile, nocą, znajdują gałązki i zabierają je z powrotem do "domu". Wiosną, z żeremi wypływają całe rodziny i znaczą tereny.
Do końca kwietnia, kiedy na świat przychodzą młode bobry, te trzyletnie opuszczają dom i wyruszają na poszukiwanie nowych terenów, gdzie mogłyby się osiedlić.
W październiku bobry zaczynają gromadzić zapasy zimowe, odbudowują też wtedy swoje żeremie.

Bobry są roślinożercami i zjadają każdą dostępną część rosliny - wiosną i latem rośliny zielne, zimą krzewy i drzewa liściaste, ale tylko ich korę, cienkie gałązki i łyko.
Znaczną część diety bobra stanowi celuloza, dlatego stosuje on cekotrofię, która polega na tym, że wytwarza on dwa rodzaje odchodów i zjada ten z nich, w którym są składniki przetworzone przez bakterie.

W przeszłości zasięg występowania gatunku obejmował całą strefę umiarkowaną Europy i Azji, jednak wyginął w wielu regionach Europy. Można go spotkać w północnej części Eurazji: od Francji, przez Europę Środkową, Skandynawię, po Rosję, wraz z azjatycką jej częścią, a także w chińskim regionie Sinciang i w zachodniej Mongolii.

W większości krajów europejskich bóbr podlega ochronie na podstawie dwóch aktów prawnych: Konwencji o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk oraz Dyrektywy Siedliskowej. W Polsce jest gatunkiem częściowo chronionym.