Gatunek dużego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Przodek gęsi domowej, od której gęgawa jest nieco mniejsza.
Wymiary: długość ciała 85-100cm, rozpiętość skrzydeł ok 150 cm, masa ok. (samica) 4000g - (samiec) 5000 g.
W upierzeniu brak dymorfizmu płciowego. Ogólna barwa szaropopielata, wierzch i boki z poprzecznym prążkowaniem, spód jaśniejszy z ciemniejszym pręgowaniem. Brzuch i podogonie białe. Na szyi podłużne pręgi. W locie widać srebrzystoszary spód i przód skrzydeł, co ją odróżnia od innych gęsi. Nogi różowe, dziób u gęgawy europejskiej w całości pomarańczowy. Podgatunek zamieszkujący środkową i wschodnią Azję ma dziób różowy, jest nieco jaśniejsza i ma nieco szersze pręgi na wierzchu ciała. Oba podgatunki spotykają się ze sobą w Europie Środkowej i można spotkać tu ptaki o dziobach w dwu kolorach. Łączy się w pary na całe życie, a gdy jeden z partnerów zginie, drugi pozostaje już na stałe samotny. Lecąc stadem w powietrzu tworzą charakterystyczną formację zwaną kluczem. Jej głos jest bardzo zbliżony do krzyków gęsi domowej.
Gniazdo budowane na lądzie lub wodzie, w trzcinach, szuwarach, wysepkach, brzegach jezior i rzek, czasem w wierzbach i na budynkach, wyłącznie przez samicę. Składa się z roślin wodnych, gałązek, liści i trawy. Stopniowo wyściełane jest puchem tworzącym wokół niego wał.
Wyprowadza dwa lęgi w roku, składając w marcu lub kwietniu 2 do 20 białych jaj.
Jaja wysiadywane są przez okres 27-29 dni przez samicę, młode opuszczają gniazdo po 2 dniach, rodzice wyprowadzają je na wodę. Zdolność do lotu zyskują po ok. 8 tygodniach.
Rodzina płynie na wodzie w ustalonej kolejności - samica pierwsza, za nią pisklęta rzędem, a samiec na końcu pilnując, a w razie zagrożenia broniąc całej grupy przed zagrożeniem.
Gęś gęgawa żywi się głównie trawą, ale też liśćmi, młodymi pędami rośłin, zbożem oraz różnymi owocami.

Zamieszkuje Eurazję. Zimuje w basenie Morza Śródziemnego oraz w środkowej i południowej Azji. Tylko gęgawy z Wielkiej Brytanii nie migrują. Przeloty w lutym-marcu i wrześniu-listopadzie. W Polsce nielicznie lęgowa (około 1500 par na zachodzie kraju), ale dość liczna na przelotach.

Gatunek łowny od 1 września do 21 grudnia, a na terenie województw: dolnośląskiego, lubuskiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego do 15 stycznia.